Helgafell - 01.10.1946, Page 87

ÁFANGAR SIGURÐAR NORDALS
269
Svar S.N. er frábsert, bráðskemmti-
legt og ritað af svo mikilli rökfimi og
skarpleik, að það minnir á rökvísi
Sókratesar. Er næsta ólíklegt.að nokk-
rum þyki hann bera skarðan hlut frá
borði. Verður manni ósjálfrátt að óska
eftir meiru af álíka skarplegum og
prúðmannlegum rökræðum um sams
konar efni.
2.
Næst kemuryndisleg hugleiðing eða,
ef til vill engu síður lofgerð um Maríu
guðsmóður, sem ,,hefur verið ein af
þeim þúsundum þúsunda af mæðrum,
sem hafa alið og undrazt — elskað án
þess að þekkja, þolað án þess að
skilja“, eins og höfundurinn kemst
að orði.
Hann minnist fyrst á traustið og
elskuna, sem kaþólskir menn bera til
Maríu guðsmóður. í kapellu hennar
,,er beðið um allt, stórt og smátt,
frá eilífri sáluhjálp til veraldlegra
smámuna............Ekkert er of há-
leitt til þess að bera það fram í bæn
til drottningar drottninganna“. Hins
vegar er líka auðveldara að leita til
hennar um það, sem mönnum finnst of
hversdagslegt til þess að biðja guð
um. „Hvarvetna í kaþólskum sið er
hún í raun og veru aðalguðinn“.
Því næst eru hugleidd hin undur-
samlegu örlög, sem minningu hennar
hefur hlotnazt: Kona fátæks trésmiðs
í einu þorpi Gyðingalands er, þegar
fram líða stundir, tekin í guða tölu.
Riddarar ganga í þjónustu hennar,
skáldin yrkja um hana, og listamenn
helga henni störf sín. „Hendur og
tunga dýrka hana á hvers konar hátt.
. . . . í fimm aldir, frá Einari Skúla-
syni til Einars Sigurðssonar, er lof-
söngur hennar óslitinn í íslenzkum
bókmenntum”.
Því fer fjarri, að höfundurinn ætli,
að mannkynið hafi „smækkað á því
að taka dauðlega konu í guða tölu og
veita henni slíka þjónustu“. Honum
þykir enginn vafi á því, að sá, sem
tignar af hreinu hjarta, opnar huga
sinn fyrir undrun og aðdáun, hljóti
að vaxa við það, enda þótt hann beini
ekki bænum sínum til guðs allsherjar.
„Betra er að lúta stokkum og steinum
en lúta ekki neinu. Af öllum átrúnaði
er sá verstur að vita ekkert meira en
sjálfan sig“.
Og höfundurinn spyr, hvað menn
þekki dásamlegra en ást móðurinnar.
„María guðsmóðir“, segir hann,
„sem kremur höggorminn undir fót-
um sér, er Eva, sem um þúsundir ára
hefur fætt börn sín með harmkvæl-
um, alið þau á bróstum sínum og um-
hyggju og margbætt svo fyrir yfirsjón
sína, að hún er tekin í guðatölu“.
Og honum þykir engin dýrkun geta
verið réttmætari en sú, sem Maríu
guðsmóður hlotnast.
Þegar ég las þessa hugleiðing í
Eimreiðinni fyrir nálega 20 árum,
varð ég einkennilega djúpt snortinn.
En við lestur hennar nú fann ég til
enn dýpri gleði — eins og með henni
væri verið að greiða fyrir okkur ís-
lendinga gamla þakkarskuld, sem eng-
inn hefur að vísu gengið eftir, nema
þá .eitthvað í okkur sjálfum; því að
það er nú svona, hvort sem það er
tekið að erfðum eða aðrir leyniþræðir
valda, að í hjörtum sumra okkar
eimir enn eftir af elskunni til Maríu
guðsmóður. Og er það nokkuð undar-
legt ?
„Móðir guðs og blessun þjóða“
hefur sennilega verið elskuð meir og
heitar á íslandi en nokkur annar guð.
Til hennar virðist landsfólkið hafa