Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.10.2005, Page 92

SVERRIR TOMASSON
í lok rímunnar er kveðið svo að orði:
Þrymlur heiti þetta spil,
þann veg gekk um hamarinn til.
Eignist sá óðar biðr,
ekki skal þeim kasta niðr.
Eíni það sem Þrymlur hafa umfram Þrymskviðu eru lýsingar á ferðinni
til Jötunheima, föruneyti þeirra félaga; veislan eða borðhaldið í Jötun-
heimum er eins og sniðið eftir ærslum í upphafi föstu (karnival). Þursa-
flokknum er auk þess lýst eins fagurlega og vænta mátti eftir nafngiftum.
Bæði nöfn þursanna sem og dulbúningur ása og föruneyti benda til aim-
ars konar flumings rímunnar en aðeins lesið hafi verið upp eða einvörð-
ungu kveðið. Föstuleikur kemur þá upp í hugann, en vandinn er sá að
ekki er vitað hvort Þrymlur hafa verið fluttar á ákveðnum árstíma. '1 Eg
hygg þó að það sé engin tilviljun að Þrymlur séu kallaðar spil; orðið
hlýtur að lúta að flutningi kvæðisins, það sé ekki aðeins notað um kvæð-
ið sjálft heldur vísi til þess að einhvers konar leikur hafi átt sér stað, e.t.v.
með hljóðfærum eða jafnvel söng. Orðið spil er haft um allmargar rímur
og sums staðar er þá reyndar eimmgis átt við kveðskapinn sjálfan, eins og
um orðið dans, og fram kemnr í nöfnum kvæða ffá seinni öldum. I sam-
setningum getur líka verið átt við hljóðfæraleik. Reykjahólabók sem lík-
lega er skrifuð í upphafi 16. aldar segist t.d. svo ffá á einum stað:,:
Þá var í þeim garði sem víða er hjá stórum og megtugum herr-
um er að margir spilamenn voru hjá kónginum hverjir að vær
köllum leikara. Þá einn dag er þeir voru að leika fyrir borðum
sem oftar eftir þeirra venju á miðju gólfinu fýrir kónginum og
lék <einn> uppá eina fiðlu og söng fýrir henni með sinni röddu,
en í vísunni er hann söng fýrir fiðlunni þá nefndi hann djöful-
inn, en stundum nefhdi hann óvin alls mannkyns.
31 Gott yfirlit um athafnir og siði á kamivali er að finna hjá Meg Twycross og Sarah
Carpenter, Masks and Masking in Medieval and Early Tudor England, London:
Ashgate, 2002, bls. 52-81. Sjá einnig Samuel Kinser, „Why is Camival so wild?“
Carnival and Camivalesque, ritstj. Konrad Eisenbichler & Wim Hiisken, Amster-
dam: Rodopi, 1999, bls. 43-87. Sjá ennfremur: Mikhail M. Bakhtín, „ímyndir
veislunnar hjá Rabelais“, Orðlist skáldsögunnar. Urvalgreina og bókarkafla. Reykjavík:
Bókmenntafræðistofnun Háskóla Islands, 2005, bls. 91-117.
32 Agnete Loth (útg.), Reykjahólabók I, Kobenhavn: Munksgaard, 1969, bls. 274.
9°