Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2007, Page 47

Unnur Dfs Skaptadóttir
Ólíkar raddir:
Afstaða innflytjenda til íslenskrar tungu
Vegna aukins fjölda fólks sem flust hefur til íslands á síðustu áratugum
hefur þeim sem tala íslensku sem annað mál fjölgað mikið. Þar af hafa
sumir stoppað stutt og farið aftur til síns heimalands en aðrir ílengst og
jafhvel ákveðið að setjast að og gerast íslenskir ríkisborgarar. Fyrir 1990
voru íbúar með erlent ríkisfang fáir á Islandi og einsleitni oft dregin fram
sem eitt af einkennum íslensks samfélags. Einsleitnin var meðal annars
talin felast í því að Islendingar deildu tungumáli sem hafði lítið breyst í
aldanna rás. Með auknum fjölda fólks sem talar íslensku misvel og á ólík-
an hátt í daglegu lífi hafa vaknað upp nýjar spurningar um hvað það er
að vera Islendingur og hvaða vægi íslenskan hefur í skilgreiningunni á því
að vera íslenskur. I samræðum fólks, í blaðagreinum og umræðum í út-
varpi um innflytjendur á Islandi á síðustu mánuðum ársins 2006 var
stundum kvartað yfir að innflytjendur töluðu ekki íslensku og vildu jafn-
vel ekki læra hana. Þá kom fram að þetta ástand skapaði erfiðleika fyrit
fólk á öldrunarstofinmum sem skildi ekki þá sem önnuðust það og hjá
börnum sem notuðu strætisvagna og gátu, sökum tungumálaörðugleika
bílstjóra, ekki fengið upplýsingar frá þeim. I umræðum um þessi mál
skorti oft viðhorf innflytjendanna sjálfra og að þeir væru spurðir um ís-
lenskunám og hvaða merkingu íslenskan hefði fýrir þá.
I þessari grein er fjallað um mismunandi viðhorf innflytjenda á Islandi
til íslenskrar ttmgu. Greinin er byggð á viðtölum við fólk af ólíkum upp-
runa sem tók þátt í rannsókn sem unnin var á árunum 2002 tdl 2005.1 Sýn
1 Niðurstöður sem hér eru kynntar eru hluti af stærri rannsókn sem kallast Mótun
margbreytileikans á tímum hvattvœðingar. Utlendingar á Islandi: möguleikar og mótLeti.
Verkefnið var styrkt af Rannsóknasjóði Rannís og af rannsóknasjóði Háskóla
Islands.
45