Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2007, Qupperneq 65

Birna Arnbjörnsdóttir
Samfélag málnotenda:
s
Islendingar, innflytjendur og íslenskan
Margir þættir hafa áhrif á hversu vel innflytjendum tekst að tileinka sér
mál og menningu nýja landsins. I þessari grein verður sjónum beint að
alþjóðlegum rannsóknum á því hvernig viðhorf hópa til eigin mngumáls
og menningar annars vegar og markmáls og menningar hins vegar hef-
ur áhrif á tungumálanám. Þá verður þallað um hvernig afstaða þeirra
sem fyrir eru í nýja landinu til innflytjenda og samskipti milli hópanna
hafa áhrif á aðlögun og eflingu tvítyngis og þölmenningarlegrar hugsun-
ar samfélagsins í heild. Niðurstöður rannsóknanna eru að farsæl stefna í
innflytjendamálum feli í sér að hvetja þá sem setjast að í nýju landi til tví-
tyngis og tvímenningar fremur en að skipta um tungumál. Þessar niður-
stöður em síðan heimfærðar á þróun síðusm ára í íslensku samfélagi í
ljósi fjölgunar innflytjenda og breyttra samfélagsaðstæðna. Sú hugmynd
er sett fram að sterk tengsl íslensks máls og menningar, sem t.d. var
Vestur-íslendingum til framdráttar við aðlögun að nýju mngumáli og
menningu í Vesturheimi, hafi hamlað aðgangi nýrra Islendinga að ís-
lensku máli og menningu. Að lokum er bent á að forsenda farsællar að-
lögunar er að innflytjendur verði virkir þátttakendur í samfélagi ís-
lenskra málnotenda (e. community ofpractice).
Innflytjendum hefur oft gengið erfiðlega að fóta sig í Evrópu og í
Bandaríkjunum. Sérstaklega hefur þeim reynst erfitt að tileinka sér
nægilega færni í nýja tungumálinu tdl þess að það nýtist þeim til fullrar
þátttöku í samfélaginu og þeim líði félagslega vel. Stefna Evrópulanda í
málefnum innflytjenda á árunum milli 1950 og 1975 var sú að sérstakar
ráðstafanir vegna aukins fjölda erlendra verkamanna væru óþarfar því
um tímabundið vinnuafl væri að ræða. Raunin varð önnur og fjöldi er-
lendu verkamannanna settist að í landinu og fékk fjölskyldur sínar til sín.
63
Ritið 1/2007, bls. 63-81.