Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2007, Side 83

SAMFÉLAG MÁLNOTENDA
betur í stakk búið til að takast á við nýjan fjöltyngdan og fjölmenningar-
legan hóp nemenda. Efla þarf lestrarkennslu á móðurmáfl fyrir yngstu
bömin, þ.e. á því máh sem bamið byrjar að læra að lesa. Meta ber móð-
urmálskunnáttu hjá eldri nemendum í hópi innflytjenda og styðja við
hana. Við eyðum miklu fjármagni og tíma til að kenna börmun erlend
tungumál með misjöfnttm árangri. Börn, sem til landsins koma með
móðurmálsfæmi í öðm tungumáli, em mikill fjársjóður og hagur allra að
hlúð sé að þeirri þekkingu. Koma þarf á kennslu í fjölskyldulæsi, þ.e.
kenna þarf ólæsum þölskyldum að lesa saman. Þannig er foreldrum
hjálpað til að styðja börn sín í námi og þeir studdir til símenntunar. Með
þessum aðgerðum aukast líkur á málviðbót eins og kveðið er á um íAð-
alnámskrá grunnskóla62 en ekki málskiptum. Fjölmenningarleg kennsla á
að vera fyrir alla nemendur en hún kemur ekki í stað öflugrar lestrar-
kermslu á móðurmáh hvers og eins, en lestur er forsenda þess að nem-
endum takist að tileinka sér námsefnið. Stórauka þarf rannsóknir á námi,
þróun og notkun íslensku sem axmars máls.
Fjölmenningarlegt samfélag er ekki einhver útópía þar sem allir elska
alla og alhr gera það sem þeim sýnist. Það má heldur ekki kæfa umræðu
um það hvemig bregðast eigi við fólksflutningum og þeim vanda sem
þeim fylgja með ofurhræðslu um að slík umræða sé komin til vegna for-
dóma. Fólksflutningar milli landa eru staðreynd. Þeim fylgir krafa um
breytt samfélag. Raunverulegt fjölmenningarlegt samfélag gerir kröfu til
þegnanna - kröfu um skilning og fordómaleysi gagnvart fólki sem er
öðruvísi en „við“, kröfu um að allir - nýbúar, snúbúar63 og síbúar - átti
sig á því hvemig menningin htar viðhorf til okkar sjálfra og annarra og
krefst þess að virðing sé borin fyrir menningu „hinna“. Slíkt samfélag
krefst þess enn fremur að fólk sem flyst milli landa tileinki sér mál og
menningu nýja landsins án þess að fóma eigin menningu og tungumáh;
að þeir sem fyrir em aðlagi sig að breyttu samfélagsmynstri og veiti öll-
um jafnan aðgang að því sem samfélagið hefur upp á að bjóða; og að
menntastofhanir, sem og aðrar stofnanir samfélagsins, lagi sig að breytt-
um tímum þannig að þær þjóni öllum jafnt - hvaðan sem þeir em upp-
runnir.
62 Aðalnámskrá gntnnskóla. Islenska sem annað mál, bls. 84.
65 Stundum notað um íslensk böm sem snúa aftur til Islands eftdr að hafa búið lengi
erlendis og hafa því ekki fæmi í íslensku til jafhs við böm sem hafa ahst upp á
Islandi.
8i