Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2007, Síða 98

RANNVEIG SVERRISD ÓTTIR
samskipti við þau. Ef áhuginn hvetur þá áfram eru meiri Kkur á að mála-
námið gangi betur en ef einungis er litið á námið sem skyldu.
Viðhorf til kennslumálsins er veigamikill þáttur þegar kemur að því
að ákveða hvaða mál eigi að nota við menntun bama.40 Þegar hejtrnar-
lausir em annars vegar em ekki allir sammála um val á máli til mennt-
unar. A tímum raddmálsstefaunnar var táknmál bannað sem kennslumál
og víða í heiminum fá heyrnarlaus börn enn menntun á raddmáli. Þá em
blendingsmál víða ríkjandi, þar sem blandað er saman raddmáli og tákn-
máli og bæði notuð samtímis. Það er því ekki um það að ræða að börn-
in fái kennslu á „hreinu“ táknmáli. Að ákveða hvaða mál á að nota í
kennslu heyrnarlausra barna er stór ákvörðun, í henni felst vald. Sá sem
tekur ákvörðun um það að heyrnarlaust barn eigi að fá kennslu á radd-
máli er uin leið að útiloka barnið ffá eina tjáningarmátanum sem það
getur notað fallkomlega og þar með að hefta skilning þess. Talið er að í
gegnum tíðina hafi margir kennarar heyrnarlausra barna haft litla eða
enga þekkingu á táknmáli þegar þeir hófa kennslu.41 Sú ákvörðun ein að
velja „mállausa“ kennara á táknmáli til starfans sýnir að táknmálið nýtur
ekki mikillar virðingar og viðhorf til þess em þar með neikvæð. Að sjálf-
sögðu getur þörfin skapað þessar aðstæður, þ.e. að ekki séu til kennarar
sem hafa táknmálið á valdi sínu. I þeim tilvikum er mikilvægt að gera
bæði kennaranum og nemendum grein fýrir því að hér sé um neyðarúr-
ræði að ræða og að táknmálið sé eftir sem áður mikilvægt. Þá ætti kenn-
arinn að fá sem besta menntun í táknmáli sé þess kostur. Samkvæmt
rannsókn sem Ward Trotter ffamkvæmdi (bls. 225) á viðhorfam kenn-
ara heyrnarlausra barna í Bandaríkjunum vom viðhorf kennaranna til
táknaðrar ensku42 örlítið jákvæðari en til bandaríska táknmálsins (ASL).
Engu að síður vom viðhorf til ASL jákvæðari en fyrirfram var gert ráð
fyrir (bls. 225). Viðhorfin vora nokkuð hlutlaus til beggja mála og er
ástæðan hugsanlega sú að þátttakendur hafi verið meðvitaðir um það að
neikvæð viðhorf til ASL ættu ekki við hér. Ward Trotter telur að viðhorf
kennaranna hafi fýrst og fremst mótast á námskeiði sem þeir sóttu fýrir
kennara heyrnarlausra nemenda (bls. 226) og sé því lært. Hún heldur því
40 Sama rit, bls. 217.
41 Julie Ward Trotter, „An Examination of Language Attitudes of Teachers of the
Deaf‘, bls. 217.
42 Mismunandi kóðar eru til í Bandaríkjunum sem má kalla táknaða ensku. Sjá skýr-
ingar hér að framan.
96