Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2007, Page 123
ÉG ÞARF ENGIN FORNRIT TIL AÐ VITA AÐ ÉG ER ÍSLENDINGUR
Það á að nota íslenska orðið þegar:
1. íslenska orðið er alengara dæmi: buglrúnaður - sojhvare27 keila - bowling 2. bæði orðin eru jafnalgeng, dæmi: stafrænn - digital talselja - döbba 3. enska orðið er algengara, dæmi: húðmjólk - lotion mjólkurhristingur - shake
algjörlega sammála 14 12 6
frekar sammála 4 3 3
hvorki né 5 7 10
frekar ósammála 0 0 3
algjörlega ósammála 1 2 2
meðaltal 4,3 4,0 3,3
Tafla 1. Svör viðmælendanna 24 við því bvort heldur eigi að nota íslenskt orð
frekar en enskt eftir því hvort orðið er algengara. Tölurnar sýna fjölda þeirra
sem svöruðu hverri spumingu. Meðaltalstölumar í neðstu línunni erufundn-
ar meðþví að gefa hverju svari tölugildið 1 til 5; 5 merkir algjörlega sammála,
4 fi-ekar sammála, 3 hvorki sammála né ósammála o.s.frv. Hæstu tölugildin
erufeitletruð.
Ætla má að flestdr viðmælendanna finni fyrir ákveðnum þrýstingi frá
hefðbundnum viðhorfum, sem eru greinilega viðhorf málhreinsunar því
að níu manns vilja halda því til streitu að það eigi að nota íslenska orðið
frekar en það enska, jafnvel í þeim tilvikum þegar það íslenska er nær
ekkert notað, ekki heldur af þeim sjálfum eins og kom fram í máli
margra þegar rætt var um svör þeirra við þessum spurningum.
Draga má þá áfyktun að líkt sé farið hjá þeim 10 viðmælendum sem
ekki treysta sér til að taka afstöðu með eða á mótd þriðju spurningunni
og svara því tdl að þeir séu hvorki sammála né ósammála henni. Þeir
finna fyrir togstreitu milli þess sem þeim finnst að eigi að gera, það er að
nota íslensku orðin, og svo þess sem er gert, notkun enskra orða. Andi
málhreinsunar svífur hér greinilega yfir vötnum.
Þeir viðmælendur sem eru hvorki sammála né ósammála spurningun-
um þremur og þeir örfáu sem voru ósammála eru þeirrar skoðunar að ef
2 Val á orðapörum byggðist að mestu á tilfinningu, en engin sérstök rannsókn lá þar
að baki. Þau áttu aðeins að vera leiðbeinandi fyrir viðmælenduma.
12 I