Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2007, Síða 130

HANNA ÓLADÓTTIR
hyggju. Tengsl tungunnar við þjóðernið birtast mjög sterkt þarna en
jafnframt sýnir þetta ákveðna viðkvæmni fyrir því að hampa þeim tengsl-
um of mikið.
Hvað þá átta viðmælendur varðar sem brugðust jákvæðir við orðinu
hreintungustefna má draga í efa að þeir telji að í nýyrðastefnu Islendinga
felist hörð málhreinsun. Þetta verður ráðið af því að viðmælendunum er
almennt afskaplega lítið gefið um boð og bönn í málfarsefnum, vegna
þess að hinn almenni málnotandi á að þeirra mati að ráða hvernig hami
talar.
Amfríður: Jújú, það er allt í lagi að reyna [að mynda nýyrði] en svo náttúrlega
er það almannarómur sem að í raun og veru dæmir um það hvort þetta orð
verður notað eða ekki.
Niðurstaðan er því sú að viðmælendur eru almennt jákvæðari gagnvart
orðmyndunarhefðinni sem felst í að búa til ný íslensk orð í stað þeirra
ensku sem koma inn í málið en hreintungustefnu sem felst í að halda
málinu hreinu fyrir erlendum áhrifum. Um helmingur viðmælendamia
er neikvæður gagnvart hreintungustefhu og fjórðungur þeirra tengir
hana þar að auki við mikla eða jafhvel öfgakennda þjóðernisstefnu sem
þeir eru síður en svo hlynntir. Hreintungustefha og myndun nýyrða eru
því greinilega ekki eitt og hið sama í hugum þeirra.
4. Lokaorð
Ljóst má vera að í hugum margra viðmælendanna búa hugmyndir sem
rekja má aftur til sjálfstæðisbaráttunnar, en auðvitað í bland við nútíma-
hugmyndir. Viðhorf almennings litast mjög af opinberri málstefhu og
þar af leiðandi opinberri umræðu, sem í þessu tilviki er undir sterkum
áhrifum ffá hefðinni sem að einhverju leyti má rekja til sjálfstæðisbarátt-
unnar. Almenningur er líka undir áhrifum frá tíðarandanum þar sem
mikið kveður að frjálshyggju og einstaklingsffelsi og þá urn leið andúð á
forræðishyggju. Oft og tíðum má greina nokkra togstreitu þarna á milli
hjá viðmælendunum. Veruleikinn og málumhverfið nú er auk þess allt
annað en það var, en vægi ensku virðist síaukast. Hjá nokkrum viðmæl-
endum má merkja að þeir finni til togstreitu vegna þessa, þeim þyki
erfitt að samræma enskunotkun og verndun íslensku.
Gildi tungumálsins sem sameiningartákns er ríkt meðal viðmælend-
rz8