Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2007, Side 171

ÚTRÁS ÍSLENDINGA OG HNATTVÆÐING HINS ÞJÓÐLEGA
gjaman sýnt hrikalegt landslag og náttúra sem teflt er á móti hinu „nýja
hnattvædda Islandi“ glæpa og ofbeldis eins og sjá má í myndinni Mýr-
inni sem Baltasar Kormákur leikstýrði og var firumsýnd árið 2006. I
þeirri mynd má einnig sjá myndskeið af söguhetjunni borðandi svið, en
áhersla á mat og matarsiði sem Islendingar telja að útlendingum þyki
ógeðfelldir virðist nokkuð lífseigt þema í íslenskum miðlum.38 I nýju
samhengi í hnattvæddum heimi samtímans virðast slíkar áherslur segja:
„Svona erum við Islendingar og okkur er alveg sama hvað öðmm
finnst.“ Spyrja má hvort sambræðingur tákna úr íslenskri menningu við
alþjóðlega þætti tákni þá endalok hreinleikans í íslenskri þjóðernisorð-
ræðu? Velta má fyrir sér hvort hún merki ekki einmitt hið gagnstæða: Að
margvísleg tákn sem standa fyrir Island og Islendinga séu einmitt svo
föst í sessi að þeim megi blanda við annað án þess að þau „óhreinkist“ og
glati sérstöðu sinni. Rétt eins og Islendingar geta farið í „útrás“ víða um
heim og samt haldið sérstökum einkennum sínum sem „strákarnir okk-
ar“, þ.e. sem fyrst og fremst íslenskir frumkvöðlar, þá geta þjóðleg tákn
gert hið sama.
Silvía Nótt
Silvía Nótt markar á margræðan hátt þátttöku íslendinga í hnattvædd-
um heimi samtímans. Þessi tilbúna persóna er alþjóðleg með ensku-
skotnu málfari, klæðaburði og framkomu og varð jafhframt holdgerving-
ur útrásar Islendinga þegar hún kom ffam í Söngvakeppni evrópskra
sjónvarpsstöðva árið 2006. Þjóðin hefur lengi staðið í þjáningarfullu ást-
arsambandi við Eurovision-keppnina síðan „Gleðibankinn“ var sendur í
keppnina árið 1986 sem fyrsta framlag Islendinga til hennar. Lagið
komst eingöngu í 16. sætið sem olli almennum vonbrigðum því margir
virtust hafa miklar væntingar um að lagið myndi sigra. Bjartar vonir Is-
lendinga um að vinna keppnina og vonbrigðin í kjölfarið hafa síðan ver-
ið árlegur viðburður og má úr þeim lesa að framlagið á hverjum tíma
standi fýrir þjóðina sjálfa og þörf hennar fyrir viðurkenningu alþjóða-
samfélagsins.
Hæfileikaríkur hópur listamanna stóð að baki sköpun persónu Silvíu
Nætur, þar á meðal sumir af ástsælustu listamönnum þjóðarinnar, og var
38 Það má til dæmis iðulega sjá í myndum Hrafas Gunnlaugssonar.
169