Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2007, Qupperneq 181

NÝJAR VÍDDIR í TUNGUMÁLARANNSÓKNUM
Rannsóknir á tungumálum er eitt elsta svið kerfisbundinna athugana.
Þær ná aftur til Indlands og Grikklands til forna og hafa í gegnum tíðina
skilað af sér fjölmörgum árangursríkum og mikilvægum uppgötvunum.
Frá öðru sjónarhorni er fræðigreinin hins vegar ffemur ung. Nútíma-
rannsóknir á tungumálum fóru ekki að mótast fyrr en fyrir um 40 árum,
þegar sumar framsæknar hugmyndir í greininni voru endurskoðaðar og
uppfærðar, sem leiddi til afar frjósamra rannsókna.
Það ætti ekki að koma á óvart að tungumál skuli hafa vakið slíkan
áhuga í gegnum tíðina. Máleiginleiki manna6 virðist vera „tegundareig-
inleiki“ sem einkennir manninn einan og tekur litlum breytingum frá
maxrni til manns. Eiginleikinn á sér enga marktæka samsvörun annars
staðar í Kfríkinu, líklegast er mesta samsvörunin á meðal skordýra, á
skeiði í þróunarsögunni fyrir milljörðum ára síðan. Það er því engin
veruleg ástæða til að efast um kenningar um tungumál sem byggðar eru
á hugmyndum Descartes. Samkvæmt Descartes er hæfileikinn til að nota
málvísindaleg tákn til að tjá óbundnar hugsanir „hin sanna aðgreining
manna og dýra“ eða véla, hvort sem átt er við þær „vélar“ sem voru hug-
leiknar þeim sem voru uppi á 17. og 18. öld, eða þær sem eiga hug okk-
ar allan í dag.
Þar að auki er máleiginleikinn þýðingarmikill á öllum sviðum mann-
lífs, hugsunar okkar og samskipta. Þessum eiginleika megum við þakka
að manneskjan á sér sögu ein tegunda í lífríkinu, einnig er þróun og fjöl-
breytni okkar margbrotnu menningar undir þessum eiginleika komin og
jafhvel velgengni í lífríkinu, í þeim skilningi að fjölgun og dreifing teg-
undarinnar er gríðarleg. Ef vísindamaður frá plánetunni Mars fylgdist
með því sem gerðist á jörðinni, hlyti haxm strax að sjá tdlurð og mikilvægi
þessa einstaka samskiptakerfis vitsmxmavera. Það er því eðlilegt að
tungumál og allar ráðgátur þeim tengdar skyldu hafa valdð forvitni þeirra
sem sækjast eftir að skilja sitt eigið eðli og stöðu sína í hinum stóra
heimi.
Tungumál maima byggist á undirstöðueiginleika sem virðist ekki
þekkjast aruiars staðar í lífríkinu, affnörkun óendanleika, sem sést í sínu
hreinasta formi í náttúrulegum tölum: 1,2,3... Það er sama hversu mörg
dæmi böm sæju, þau læra ekki þennan eiginleika, heldur býr hugur
6 [E.faciilty of langiiage: Att er við hæfileika manna til að tala tungumál, sem dýr hafa
ekld. Eiginleiki nær betur utan um hugtakið, þar sem hæfileiki gefur til kynna að um
stigsmun sé að ræða þ.e. að einhver hafi meiri hæfileika en aðrir.]
Í79