Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.05.2009, Page 5

Eftir hrunið
ísland undir lok ársins 2009: samkvæmt frumvarpi til íjárlaga verður hall-
inn á ríkisrekstrinum innan við hundrað þúsund milljónir króna og má það
heita „mjög viðunandi“ að matd fjármálaráðherrans, Steingríms J.
Sigfússonar, formanns Vinstri grænna. A næstsíðasta degi ársins fer fram
atkvæðagreiðsla á Alþingi um ríkisábyrgð á lántöku vegna skuldar við
erlend ríki sem hlaupa mun á hundruðum milljarða króna. Tvísýnt er um
úrshtin og einn þeirra þingmanna sem kveður nei við frumvarpinu gerir
grein f\rir atkvæði sínu með tilvísun til Kópavogsfundarins 1662 og þjóð-
fundarins 1851 og er þá ríkisstjómin öll í hlutverki Bjelke aðmíráls eða
Trampe greifa - en þingmaðurinn væntanlega í hlutverki Ama Oddssonar
lögmanns sem felldi tár er niðurstaða Kópavogsfundarins lá fyrir, eða Jóns
Sigurðssonar forseta sem mælti hin fleygu orð „Vér mótmælum allir!“ á
þjóðfundinum. Árið 2010 heilsar síðan með orðum forseta Islands um að á
íslandi standi lýðræðið ofar markaðnum og að því sé rétt að þjóðin sjálf fái
að segja áht sitt á ríkisábyrgðinni í almennri atkvæðagreiðslu. Viðbrögðin
við þessari ákvörðun forsetans era tilfLnningaþrungin, og í það minnsta
virðist Ijóst að hið „póhtíska landslag“ á skerinu í norðurhöfum er á hverf-
anda hveli: munu bræður berjast?
Eftir hrun bankakerfisins á íslandi haustið 2008 blasti við að hugvís-
indamenn þyrftu að láta til sín taka í þeirri úrvinnslu áfahsins sem óhjá-
kvæmilega færi ffam. Ritstjórar og ritnefiid Ritsins tóku strax að leggja
drög að hefti sem helgað yrði hruninu og var efiit til málstofu af því tilefni
á Hugvísindaþingi í mars 2009. Nokkrar greinanna sem hér birtast em
sprottnar úr þeirri málstofu en að auki bámst ritstjómm fleiri greinar sem
íjalla um hrunið, kreppuna og skyld efhi. Utkoman er fjölbreytt safii rit-
gerða þar sem tekið er með ýmsu móti á þeim áhtamálum sem brenna um
þessar mundir á íbúum landsins sem ekki kallar sig lengur „stórasta land í
heimi“.
Eins og dæmin um Kópavogs- og þjóðfund hér á undan útna um er oft
gripið til sögubókanna þegar sögulegir viðburðir verða, eða kannski öhu
heldur þeirra einföldu svipmynda úr sögunni sem eftir sitja úr námsbókum
grunnskólanna, og þeim beitt til að varpa ljósi á aðstæður, iðulega eigin
3