Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.05.2009, Page 140

KRISTIN LOFTSDOTTIR
Niðurstöður
Umf]öllunin um útrásarvíkingana í íslensku samhengi stmir hvemig þjóð-
ernishyggja getur haldist í hendur \dð hnattræna strauma samtímans.
Islenska útrásin var tengd vaxandi þátttöku Islendinga í alþjóðlegu samfé-
lagi, en hún var hins vegar túlkuð og skilgreind út ffá þjóðernislegum
þrástefjum sem finna má í námsbókum frá byrjun 20. aldar. Þessi mnræða
endurspeglar vel hvemig þjóðlegt og hnattrænt samhengi em samofin í
raunvemlegu lífi einstaklinga og hvemig fólk gefur þjóðlegum táknmn
nýja merkingu efdr síbreytilegu alþjóðlegu samhengi.
Eg hef hér reynt að setja ímynd Islands í sögulegt samhengi og jafh-
ffamt bent á hvernig áhersla á samstöðu sem lykilatriði til að komast út úr
kreppuástandinu sem var sérlega áberandi mánuðina efdr fall bankanna
byggir á svipuðum þrástefjum og heyra mátti í tengslmn við útrásina.
Ædun mín er ekki að gagnrýna áherslu á samstöðu sem shka, heldm mid-
irstrika mikilvægi þess að horfa gagnrýnum augmn á hvað verið er að segja
og hvernig umræða mu samstöðu virtist að ákveðnu leyti viðhalda orðræðu
útrásarinnar sem hún taldi sig þó vera að gagnrýna. Þegar talað er mn að
Islendingar ættu að standa saman, til hverra er þá verið að vísa? Einhvers
lags afkomenda Ukinga sem áttu að hafa numið hér land fyrir 900 ánun
eða allra þeirra sem tdlja búa í þessu landi? I umfjöllun fjölmiðla mátti í lok
árs 2008 víða sjá ótta við að skilyrði Alþjóða gjaldeyrissjóðsins og slæm
skuldastaða þjóðarinnar gætu grafið undan fullveldi hermar. Sú staða hefur
blasað við fátækari ríkjum í áraraðir þegar þau hafa glímt Uð skilyrði
sjóðsins en sú áhersla sem hefm verið á samstöðu byggða á þjóðernislegmn
einkennum útilokar ákveðna hópa svo sem innflytjendur.
Að vissu leyti má þó segja að grunnstefm sem þjóðernishyggjan tengist,
svo sem frelsi undan kúgun, sjálfstæði og réttur til að taka eigin ákvarðanir,
séu jafn áhrifamikil og raun ber vitni vegna þess að þau eru ekki bundin
ákveðnum tíma eða þjóðerni. I raun varða þau ekki nauðsjmlega víkinga og
landvinninga þrátt fyrir að þau séu færð í slíkan búning. Telja má að stef
sem þessi séu mikilvæg fólki alls staðar í heiminum en ekki séríslenskt
fyrirbæri.
senda breskum stjómvöldum. Þau sitja í sófanum og eiginmaðurinn útskýrir að
kenna þurfi Mr. Brown hvernig raunverulegir hryðjuverkamenn líti út.
138