Læknablaðið : fylgirit - 01.01.2013, Síða 35

XVI VÍSINDARÁÐSTEFNA HÍ
FYLGIRIT 73
Súrefnismælirinn er næmur fyrir breytingum sem verða við innöndun á
100% súrefni, bæði í æðahimnu- og sjónhimnuæðum.
E 79 Áhrif meginbláæðarlokunar á súrefnismettun í sjónhimnu
I’órunn Scheving l’lí.isd(íttir -3, Sveinn Hákon t iaröarsoiV'4, Guðrún
Kristjánsdóttir1'5, Einar Stefánsson2-4
'Hjúkrunarfræðideild HÍ, 2augndeild og 3svæfingadeild Landspítala, 4læknadeild HÍ, 5Bama-
spítala Hringsins, Landspítala
tse@hi.is
Inngangur: Stífla í meginbláæð sjónhimnu (central retinal vein occlusion,
CRVO) stafar af blóðsegamyndun í meginbláæð sjónhimnu sem sér um
flutning bláæðablóðs frá sjónhimnu. Lokun æðarinnar getur því skert
blóðflæðið og haft áhrif á súrefnismettun í sjónhimnunni. Markmið
rannsóknarinnar var að skoða áhrif bláæðarlokunar á súrefnismettim í
sjónhimnuæðum.
Efniviður og aðferðir: Sjónhimnu-súrefnismælirinn samanstendur
af augnbotnamyndvél, ljósdeili og stafrænni myndavél. Mælirinn
tekur tvær myndir af sama svæðinu samtímis við 570nm og 600nm.
Sérhannaður hugbúnaður velur síðan mælipunkta í slag- og bláæð-
lingunum og reiknar súrefnismettun blóðrauðans. Þátttkendur voru
þægindaúrtak níu einstaklinga með stíflu í meginbláæð, áður en með-
ferð hófst. Meðaltal súrefnismettunar var reiknað í hvoru auga fyrir sig
og parað t-próf notað við tölfræðilega úrvinnslu.
Niðurstöður: Meðaltal súrefnismettunar í bláæðlingum augna með
bláæðalokun mældist 32±13% (meðaltal ± staðalfrávik) en til saman-
burðar 57±7% í gagnstæða auganu (p=0,0004, n=9, parað t-próf). í því
auga sem breytileiki bláæðamettunar mældist mestur var lægsta mettun
8% en hæsta 69%. Meðaltal súrefnsmettunar í slagæðlingum augna með
bláæðalokun mældist 97±8% en 93+6% í gagnstæðum augum (p=0,25).
Ályktanir: Súrefnismettunin reyndist lægri í bláæðlingum augna með
bláæðastíflu en gagnstæðra augna. Breytileiki bláæðamettunar innan
sama augans var umtalsverður. Munur á súrefnismettun slagæðlinga
var ekki marktækur. Lægri súrefnismettun í bláæðlingum bendir til að
við bláæðastíflu skerðist blóðflæði um sjónhimnuna og súrefnisupptaka
vefja aukist á hverja rúmmálseiningu blóðs sem berst til háræðabeðsins.
Tengsl súrefnismettunar og klínískra einkenna auk notagildis mælitæk-
isins við mat á árangri meðferðar eru verðug framh'ðarverkefni.
E 80 Notkun stofnfrumna til endurbyggingar skaddaðra horn-
himna í augum
Ársæll Már Amarsson1, Charles Hanson2J, Þórir Harðarson3, Catharina Ellerström4,
Ulf Stenevi5
'Tilraunastofu í taugavísindum HA, 2kvennadeild Sahlgrenska háskólasjúkrahússins Gauta-
borg, ^tæknifrjóvgunardeild Carlanderska sjúkrahússins Gautaborg, 4Cellectis Stem Cells,
Gautaborg, 5augndeild Sahlgrenska háskólasjúkrahússins Gautaborg
aarnarsson@unak.is
Inngangur: Homhimnan er tær himna sem liggur framan á auganu
og er ábyrg fyrir 2/3 hluta ljósbroti þess. Gegnsætt og reglulegt yfir-
borð hennar eru skilyrði fyrir nákvæmri sjónskynjun. Hornhimnan er
samsett úr þremur frumulögum; epithelium, stroma og endothelium,
sem eru aðskilin af tveimur grunnhimnum; Bowmans and Descemets.
Homhimna augans getur skaðast alvarlega bæði vegna áverka og sjúk-
dóma. Á heimsvísu er talið að skaði á hornhimnu sé önnur algengasta
ástæða blindu. Þó hornhimnuskipti séu algengustu líffæraskipti sem
framkvæmd eru, er ljóst að mikill skortur er á gjafavef. Markmið rann-
sóknarinnar er að fá stofnfrumur í fósturvísum (HESC) til að breyta sér í
frumur homhimnunnar in vitro.
Efniviður og aðferðir: Stofnfrumur eru forræktaðar og síðan látnar vaxa
á Bowmans himnu sem hefur verið fullkomlega hreinsuð af fmmum
í tvær til þrjár vikur í time-lapse kerfi. Mótefni sem frumumar tjá og
smásjá eru notaðar til að fylgjast með þroska þeirra. Stofnfrumurnar
sjálfar eru auðgreinanlegar því þeim hefur verið breytt til þess að
flúrljóma í grænum lit.
Niðurstöður: Stofnfrumurnar uxu á Bowmans-himnunni í fullkomnu
samræmi við epithelium-frumur. Þær röðuðust upp í 5-6 frumuþykktar-
lög og tjáning próteina var í samræmi við eðlilega starfsemi. Frumurnar
byrjuðu að tjá paired box protein-6 (PAX-6) eftir um þrjá daga og eftir
um sex daga tjáðu þær einnig cýtókeratín-3 (CK-3).
Ályktanir: Ljóst er að hægt er að fá stofnfrumur til að taka yfir starfsemi
epithelíumfrumna sem vaxa á Bowmans-himnu. Með því að stýra
þroska HESC á þennan hátt höfum við stigið skref til að endurbyggja
skemmdar homhimnur. Þannig mætti veita fleiri sjúklingum betri sjón
með lægri kostnaði og fyrirhöfn. Við munum einnig skoða möguleikann
á að rækta fleiri frumulög og búa til heila hornhimnu úr stofnfrumum.
E 81 Áhrif adrenalíns og angíótensíns II á samdrátt slagæðlinga í
sjónhimnu
Kristín Heba Gísladóttir', Amar Össur Harðarson', Þór Eysteinsson2, Stefán B.
Sigurðsson3, Kristinn P. Magnússon34, Ársæll Már Amarsson1
Tilraunastofu í taugavísindum HA, 2Lífeðlisfræðistofnun HÍ, 3Háskólanum á Akureyri, 4Akur-
eyrarsetri Náttúrufræðistofnunar fslands
HA090495@unak.is
Inngangur: Sýnt hefur verið fram á tengsl milli óeðlilegs blóðflæðis
um augnbotn og fjölmargra augnsjúkdóma, svo sem gláku, sykursýki-
skemmda og aldursbundinnar hrörnunar. Mikill áhugi hefur verið á
klímskum mælingum á blóðflæði in vivo, en markmið þessarar rann-
sóknar er að setja upp dýralíkan sem gerir kleift að skoða samdrátt í
æðum í augnbotni in vitro. Slíkt líkan gefur kost á að gera tilraunir sem
geta varpað skýrara ljósi á áhrif ýmissa taugaboðefna, hormóna og lyfja.
Efniviður og aðferðir: Augu úr nýslátruðum nautgripum eru sett í
sýrustillta Krebs-lausn (95% 02 5% COJ. Brárvöðvi og sjóntaug eru
fjarlægð af ytra byrði augans og sömuleiðis framhlutinn og glerhlaupið.
Tveggja millimetra langur bútur af slagæðling er þá fjarlægður úr augn-
botninum og þræddur upp á hárfína tungsten-víra. Þeir voru svo festir
á Dual Wire Myograph 410a tæki og samdráttarstyrkur þeirra mældur
eftir að adrenalíni eða angíótensín II var seytt í baðið sem æðarbúturinn
lá í.
Niðurstöður: Marktækur munur var á innra þvermáli æðarbútanna
fyrir og eftir að adrenalín (10-5M) var sett í baðið sem æðarbútarnir lágu
í. Það sýnir að hægt er að nota líkanið til að sýna að adrenalín framkallar
samdrátt í æðum augnbotnsins. Tilraunir sýndu einnig að angíótensín
II veldur samdrætti í þessum æðum, en erfiðlega gekk að ákvarða styrk
þess.
Ályktanir: Niðurstöður rannsóknarinnar sýna að það tilraunalíkanið
sem sett hefur verið upp gefur sömu niðurstöður og aðrar rannsóknir
á áhrifum adrenalíns á samdrátt í slagæðlingum úr augnbotni. Einnig
hefur verið sýnt fram á að viðtakar fyrir angíótensín II eru til staðar í
augnbotnum nautgripa og því einnig hægt að gera lyfjafræðilegar til-
raunir á tengdum efnum.
LÆKNAblaðið 2013/99 35