Læknablaðið : fylgirit - 01.01.2013, Side 53

XVI VÍSINDARÁÐSTEFNA HÍ
FYLGIRIT 73
hækkandi kvöldgildum testósteróns. Þeir sem greindust þunglyndir
samkvæmt BDI skalanum reyndust með marktækt hærri kvöldgildi
testósteróns (p=0,038 án geðlyfja). Karlar sem voru þunglyndir sam-
kvæmt MADRS voru einnig með marktækt hærri kvöldgildi testóste-
róns (p=0,015; p=0,020 án geðlyfja).
Ályktanir: Karlar með hærri kvöldgildi testósteróns virðast líklegri til
að vera með einkenni þunglyndis en ítarlegri rannsókna er þörf. Taka
þarf tillit til geðlyfjanotkunar þegar verið er að meta samband testóste-
róns og þunglyndiseinkenna karla.
E 137 Sýndarskimun notuð við leit að nýjum lyfjasprotum með
fjölþætta verkun gegn Alzheimerssjúkdómi
Natalia M. Pich1, Rikke Bergmann2, Elín S. Ólafsdóttir', Thomas Balle2
'Lyfjafræöideild HÍ, JDpt of Drug Design and Pharmacology, Faculty of Health and Medical
Sciences, Kaupmannahafnarháskóla
nmp@hi.is
Inngangur: Alzheimerssjúkdómur (AS) er algengasta form heilabilunar
og eykst tíðni hans verulega með hækkuðum aldri. Skilningur á eðli og
orsökum sjúkdómsins er enn takmarkaður og gerir þróun nýrra lyfja
gegn honum erfiða. Flest lyf gegn Alzheimerssjúkdómi hindra ensímið
asetýlkólínesterasa (AChE) og geta tafið en ekki stoppað eða snúið við
gangi sjúkdómsins. Þörf er á nýrri og betri lyfjum með fjölþætta verkun.
Galantamín er lyf með tvíþætta verkun á Alzheimerssjúkdóminn; það
hindrar AChE auk þess að vera hvati eða "allosterically potentiating lig-
and" á nikótín asetýlkólín viðtaka (nAChRs). Leit að fleiri náttúruefnum
með fjölþætta verkun, var gerð með sýndarskimun (virtual screening),
HTVS (high throughput virtual screening), á um það bil 90 þús. efnum,
þar á meððal alkalóíðum úr íslenskum jöfnum (Lycopodiaceae), sem
mátaðir voru í röntgenkristalbyggingu af AChE og í samsvipslíkan
(homology model) af ct7-nAChR.
Efniviður og aðferðir: Tölvulíkan af manna «7-nAChR var útbúið með
Modeller v. 9.9 byggt á röntgenkristalbyggingu af asetýlkólín-bindandi
próteini (AChBP) bundið galantamíni (PDB ID: 2PH9). Sýndarskimun
var framkvæmd með Schrödingers hugbúnaði. Gagnagrunnurinn
sem notaður var inniheldur náttúruefni úr Zinc database (www.zinc.
docking.org) að viðbættum 250 Lycopodium alkalóíðum.
Niðurstöður: Hver sýndarskimunarlota gaf af sér 60 efnabyggingar með
lofandi virkni. Þær voru metnar frekar og áhugaverðustu byggingarnar
valdar til að vinna með áfram í lífvirkniprófum.
Ályktanir: Sýndarskimunin bendir til að efnasambönd með galantamín-
líka grunnbyggingu, séu líklegust til að hafa tvíþætta virkni, en auk
þess eru nokkrar aðrar byggingar, þar á meðal nokkrir Lycopodium
alkalóíðar, ofarlega á listanum. Niðurstöður „docking" tilrauna gefa
til kynna tvo ólíka bindistaði þar sem annar þeirra er nálægt bindistað
galantamíns í AChBP (PDB ID: 2PH9).
E 138 Úrdrættir og efni úr svampdýrum sem safnað var á strýt-
unum í Eyjafirði og áhrif þeirra á krabbameinsfrumur in vitro
Eydís Einarsdóttir', Helga M. Ögmundsdóttir2, Hans Tore Rapp3, Jömndur
Svavarsson4, Elín S. Ólafsdóttir1, Sesselja Ómarsdóttir'
'Lyfjafræðideild og dæknadeiid HÍ, -Jarð- og líffræðideild Háskóians í Bergen, 4líf- og um-
hverfisvísindadeild HÍ
eydiseiQhi.is
Inngangur: ísland er staðsett á einstökum stað í Norður-Atlantshafi og
hefur líffræðilegur fjölbreytileiki í kringum landið nánast ekkert verið
rannsakaður með tilliti til efnainnihalds lífvera. Helsta sérstaða hafsins
í kringum fsland eru heitir straumar úr suðri og kaldir straumar úr
norðri auk jarðhitasvæða á hafsbotni. Hverastrýturnar í Eyjafirði eru
einstakt náttúruundur og dæmi um slík neðansjávar jarðhitasvæði.
Markmið rannsóknarinnar er að rannsaka efnainnihald svampdýra sem
lifa á strýtunum og kanna áhrif útdrátta og efna úr þeim á frumulifun
krabbameinsfrumna in vitro.
Efniviður og aðferðir: Úrdrættir eru útbúnir með díklórometan:met-
anól (1:1) leysablöndu og þeir þáttaðir niður með leysa/leysa vökva/
vökva úrhlutun. MTS aðferð er notuð til þess að meta frumuhemjandi
áhrif úrdrátta/þátta [33pg/mLj á SkBr3 brjóstakrabbameinsfrumur.
Úrdrættir sem hemja frumulifun eru þáttaðir með súluskiljunum og líf-
virknileidd einangrun er notuð til að finna virk efni.
Niðurstöður: Úrdrættir úr svömpunum Lissodendoryx fragilis, Haliclona
sp., Halichondria panicea, Halichondria sp., Halichondria sitiens og Myxilla
incrustans hömdu frumulifun SkBr3 krabbameinsfrumna meira en 50%
í styrkunum, 33pg/mL. Unnið er að þáttun virkra efna úr svömpunum
Haliclona sp. og Halichondria sitiens en ekki er búið að einangra hrein efni
úr þessum svömpum.
Ályktanir: In vitro skimun úrdrátta og efnaþátta úr svömpum sem
safnað var af hverastrýtunum á lifun krabbameinsfrumna gefa lofandi
vísbendingar um að sjávarhryggleysingjarnir sem lifa þar framleiði
áhugaverð efnasambönd sér til varnar. Unnið er að upphreinsun og
byggingagreiningu virkra efna og hugsanlegt er að þar sé að finna
sprotaefni sem gætu reynst áhugaverðir lyfjasprotar í framtíðinni.
E 139 Fjölsykra úr brjóski sæbjúgna hefur áhrif á þroska anga-
frumna og getu þeirra til að ræsa ósamgena CD4+ T frumur in vitro
Varsha Ajaykumar Kale’-2, Ólafur H. Friðjónsson2, Guðmundur Óli Hreggviðsson2,
Hörður G. Kristinsson2, Berit Smestad Paulsen3, Jóna Freysdóttir4'56, Sesselja
Ómarsdóttir1
‘Lyfjafræöidcild HÍ, 2Matís ohf, 3lyfjafræðideild Háskólans í Osló, 4rannsóknastofu í gigt-
sjúkdómum og 5ónæmisfræðideild Landspítala, ' læknadcild Hí
sesselo@hi.is
Inngangur: Sæbjúgu eru rík af fúkósýleruðu kondróitínsúlfati og notuð
sem fæða í Asíu. Sýnt hefur verið fram á margskonar lífvirkni kondró-
itín súlfats in vitro og er það notað í fæðubótarefni til að meðhöndla
slitgigt. í þessu verkefni voru kondróitín súlfat og aðrar fjölsykrur
einangraðar úr brjóski Atlantshafssæbjúgna (Curcmaria frondosa) og
áhrif þeirra á þroska angafrumna og getu þeirra til að ræsa ósamgena
CD4+ T frumur rannsökuð.
Efniviður og aðferðir: Fjölsykruþættir úr fjölsykrublöndu úr sæbjúgum
voru einangraðir með jónskiptaskiljun (B, C og D) og einsykrusam-
setning þeirra metin með metanólýsu á gasgreini. Angafrumur úr
mönnum voru þroskaðar með eða án fjölsykruþáttanna. Þroskaðar
angafrumur voru líka samræktaðar með ósamgena CD4+ T frumum.
Boðefnaseytun var mæld með ELISA aðferð og tjáning á yfirborðssam-
eindum í frumuflæðisjá.
Niðurstöður: Fjölsykruþættirnir þrír úr sæbjúgunum innihalda ólíkrar
gerðir fjölsykra, þar sem fúkósýlerað kondróitín súlfat er bara að finna
í þætti D. Angafrumur sem höfðu þroskast í návist fjölsykruþáttar B
seyttu minna magni af IL-6, IL-10 og IL-12p40 en óbreyttu magni af IL-1
en angafrumur þroskaðar án fjölsykruþátta. T frumur samræktaðar með
angafrumum sem höfðu þroskast í návist þáttar B seyttu minna af IFN-
og meira af IL-17 samanborið við viðmið en styrkur IL-10 og IL-22 var
óbreyttur.
Ályktanir: Angafrumur þroskaðar í návist fjölsykruþáttar B seyttu
LÆKNAblaðið 2013/99 53