Læknablaðið : fylgirit - 01.01.2013, Page 69

XVI VÍSINDARÁÐSTEFNA HÍ
FYLGIRIT 73
AGRIP VEGGSPJALDA
V 1 Munur á setstöðu ófatlaðra barna og barna með meðfædda
heilalömun mældur með þrýstimottu
Fríða Þórisdóttir1, Sigrún Matthíasdóttir2, Þóra Björg Sigurþórsdóttir1, Þjóðbjörg
Guðjónsdóttir3
'Landspítala, 2University of Calgary, ^námsbraut í sjúkraþjálfun, Rannsóknastofu í
hreyfivísindum HÍ
ths37@hi.is
Inngangur: Rannsóknir sýna að börn með meðfædda heilalömun (cere-
bral palsy-CP) hafa lélega setstöðu og slæmt jafnvægi. Tilgangur með
þessari rannsókn var að athuga hvort munur væri á setstöðu bama með
meðfædda heilalömun og ófatlaðra jafnaldra.
Efniviður og aðferðir: í rannsóknarhópi voru 16 börn á aldrinum 4-10
ára með helftar- eða tvenndarlömim vegna meðfædda heilalömun (með
grófhreyfifærni í flokki I-III). Skilyrði fyrir þátttöku í rannsóknarhópi
var að börnin væm með verri hreyfistjórn í annarri hlið líkamans. í
viðmiðunarhópi vom 16 ófatlaðir jafnaldrar. Þrýstimotta var notuð til
að afla upplýsinga um staðsetningu og færslu kraftmiðju frá miðlínu.
Auk þess var hraði á færslu kraftmiðju reiknaður. Tvær tveggja mín-
útna mælingar vom gerðar á hverju barni með 10 mínútna millibili.
Mælingar fóru fram í skólum barnanna og sátu börnin í skólastólum
sínum við borð.
Niðurstöður: Helstu niðurstöður voru að ekki var marktækur munur á
fjarlægð kraftmiðju frá miðlinu milli hópanna. Báðir hóparnir hölluðu
svipað langt út frá miðju setflatar (nokkra mm.) við verkefnavinnu.
Við seinni mælinguna fluttu ófötluðu bömin þungann meira á milli
hliða heldur en bömin með meðfædda heilalömun (p=0,039). Það
bendir til þess að þau geti lagað setstöðu sína betur og þrói síður með
sér álagseinkenni. Ekki var marktækur munur á hraða kraftmiðjunnar
milli hópanna. Setjafnvægi var því svipað hjá hópunum. Vísbendingar
voru um að fótstuðningur hafi jákvæð áhrif á jafnvægi barna með með-
fædda heilalömun.
Alyktanir: Börnin með meðfædda heilalömun voru mörg með aðlagaða
stóla til að tryggja góða setstöðu og betra jafnvægi. Samkvæmt þessari
rannsókn virtist aðbúnaður þeirra í skólanum veita gott jafnvægi en
bömin náðu ekki að aðlaga stöðu sína þegar þau höfðu setið nokkra
stund. ítarlegri rannsókna er þörf á setstöðu barna með meðfædda
heilalömun til að geta sagt til um hvort nauðsynlegt sé fyrir þau að fá
meiri úrbætur á vinnuaðstöðu.
V 2 Hölt börn á bráðamóttöku Barnaspítala Hringsins á árunum
2006-2010
Bryndís Dagmar Jónsdóttir1, Sigurður Þorgrímsson1'2, Sigurveig Pétursdóttiru, Jón
R. Kristinsson1'2'4, Ásgeir Haraldsson1'2
'Læknadeild HÍ, 2Bamaspítala Hringsins, ’Landspítala, 4Læknamiðstöð Austurbæjar
bdj2@hi.is
Inngangur: Helti er algeng ástæða komu á bráðamóttöku Barnaspítala
Hringsins og geta orsakirnar verið margvíslegar. Aðallega þrennt fær
börn til að haltra, verkur, máttleysi eða byggingargalli. Orsakimar geta
verið smávægilegar eða lífshættulegar og eru einkennin gjaman svipuð.
Markmið rannsóknarinnar var að fá skýra mynd af sjúklingahópnum.
Efniviður og aðferðir: Rannsóknin var afturskyggn tilfellarannsókn
sem náði til allra barna sem komu á bráðamóttöku Bamaspítalans vegna
helti á árunum 2006-2010. Búinn var til listi með þeim ICD-10 greining-
arnúmerum sem gætu tengst helti hjá börnum og allar sjúkraskrár með
þeim greiningum skoðaðar. Skráðar voru upplýsingar um kyn, aldur,
sjúkdómsgreiningu, dagsetningu komu og fjölda koma.
Niðurstöður: Á rannsóknartímabilinu voru komur á BMB 58.412 og
þar af 1.238 vegna helti (2,12%). Drengir voru marktækt fleiri (p 0,001).
Aldursdreifing kynjanna var ólík og greiningar mismunandi eftir aldri
og kyni. Algengustu greiningamar voru skammvinn hálahimnubólga í
mjaðmarlið (31,6%), óskýrð helti (20,7%), tognun, festumein og mjúk-
partavandamál mynduðu saman einn flokk (19,0%), liðbólgur (15,1%),
graftarliðbólga (3,9%), beinsýking (3,8%) og brot (2,5%). Marktækur
munur var á fjölda koma eftir árum (p 0,001) en hvorki eftir mánuðum
né árstíðum. Komurnar 1.238 dreifðust á 893 börn. Sex hundruð og
sextíu börn komu einu sinni, 167 böm tvisvar sinnum, 38 börn þrisvar
og 28 börn komu fjórum til átta sinnum á bráðamóttökuna.
Ályktanir: Niðurstöðurnar sýna að helti er algeng ástæða komu á
bráðamóttöku Bamaspítala Hringsins og orsakirnar fyrir henni em fjöl-
breyttar. Algengasta orsökin var skammvinn hálahimnubólga í mjöðm
og voru drengir marktækt fleiri í aldursflokknum 0-6 ára og 7-12 ára,
sem samræmist erlendum rannsóknum. Athygli vekur að sýking í lið
eða beini og brot var orsökin í aðeins 10% tilfella samanlagt.
V 3 Tengsl þunglyndis og skýringarstíls meðal íslenskra
ungmenna
Álfheiður Guðmundsdóttir1, Guðmundur Amkelsson1, W. Edward Craighead2,
Einkur Örn Amarson5-4
'Sáifræðideild HÍ, 2Dpt Psychiatry and Behavioral Sciences og Dpt Psychology, Emory
University, BNA, 3Iæknadeild HÍ, 4sálfræðiþjónustu geðsviðs Landspítala
aig15@hi.is
Inngangur: Þunglyndi er einn algengasti geðræni vandi sem fólk glímir
við. Áður var þunglyndi bama og unglinga talið sjaldgæft og rann-
sóknir beindust að fullorðnum en nú er vitað að börn og unglingar upp-
lifa þunglyndi og rannsóknir fjölmargar. Algengi þunglyndis eykst með
aldri og talið að 15-25% upplifi meiriháttar þunglyndi (MDE) á ung-
lingsárum. Samkvæmt kenninginu um hjálparleysi er talið að þeir sem
skýra neikvæða atburði með vísun í innri, stöðuga og almenna þætti séu
líklegri til að upplifa þunglyndi, en hinir sem skýra sömu atburði með
vísun í ytri, óstöðuga og sértæka þætti. Rannsóknir hafa stutt þá kenn-
ingu og sýnt fram á tengsl á milli skýringarstíls og þunglyndis unglinga.
Tilgangur rannsóknar var að kanna tengsl þunglyndis og skýringarstíls
meðal íslenskra ungmenna.
Efniviður og aðferðir: Þátttakendur í rannsókn voru 4.420 nemendur í
9. bekk grunnskóla og fyrsta árs nemar framhaldsskóla, sem tóku þátt
í verkefninu Hugur og heilsa á árunum 1999-2011 og fylltu út sjálfs-
matslistana CDI (Children's Depression Inventory) sem metur einkenni
þunglyndis og CASQ (Children Attribution Style Questionnaire) sem
metur skýringarstíl.
Niðurstöður: Línuleg aðfallsgreining leiddi í ljós að heildarskor CASQ
LÆKNAblaðið 2013/99 69