Tímarit Máls og menningar - 01.04.1946, Síða 65

ÁFANGAR
55
Þessi þróun er því í alla staSi eðlileg og sjálfsögð fyrir það tíma-
bil, sem nú fer í hönd.
Það er ekki hægt að vænta þess, að fólk bindi sig í ársvistir. Það
stríðir gegn mannlegu eðli. Allt heilbrigt fólk þráir að stofna sín
eigin heimili.
Stórbú, rekin af einkaauðmagni og verkalýð, er hafi heimili um-
hverfis höfuðbólið, er ekki æskilegt fyrirbrigði í íslenzkum búnaði.
Við verðum að leggja alúð við hið nýja form einyrkjabúskapar-
ins, koma því á það stig, að það geti skilað góðum afköstum, en
verði þó ekki neitt þrotlaUst strit.
Tillögur þær, sem settar hafa verið fram hér á undan, miða allar
að því, að þetta megi takast. Nokkru skal enn við bætt.
Vonandi geta hreyfilknúnar vinnuvélar orðið almennar hjá bænd-
um fyrr en varir. En meðan svo er ekki, verður hesturinn okkar
þarfasti þjónn, svo sem verið hefur. Bændur verða því að nota hest-
inn miklu meira en hingað til og við fleiri heimilisstörf. Sérstaka
áherzlu þarf að leggja á, að dráttarhestar verði traustir og vel
tamdir.
Það er ekki hægt að komast hjá að benda á það ófremdarástand,
sem hrossarækt okkar er í. Hér hefði mátt vera búið að rækta gott
akhestakyn, ef skynsamlega hefði verið á haldið. Þær hrossakyn-
bætur, sem menn hafa verið að káka við, hafa yfirleitt verið vel
fallnar til þess að spilla akhestastofninum. Það má heita undantekn-
ing, að hægt sé að fá hest, sem treysta má fyrir æki, fyrr en hann er
orðinn útjaskaður. Akhestar okkar þurfa að vera traustir, en um-
fram allt ófælnir, svo að þorandi sé að láta börn og unglinga stjórna
þeim með allskonar tækjum og vinnuvélum.
A síðari árum hafa bændur yfirleitt verið hvattir til þess að reka
sem fj ölbreyttastan búskap. Þetta átti að skapa þeim meira öryggi.
Má og vera, að svo hafi sums staðar reynzt. Hitt mun þó ekki óal-
gengt, að þeir hafi tapað á því að gutla við margt, og þess vegna
ekki getað lagt alúð við neitt.
Þróunin verður að stefna í þá átt að gera búskapinn sem fábreytt-
astan hjá hverjum einslaklingi. Það er ekki annað en rökrétt afleið-
ing af þeirri verkaskiptingu, sem er orðin óumflýjanleg í nútíma-
þjóðfélagi. Hver bóndi á því að stunda eina búgrein sem aðalat-