Tímarit Máls og menningar - 01.04.1946, Page 89

UMSAGNIR UM BÆKUR
79
orðalaginu á stöku stað hjá Stefáni, eða Magnús vinur minn Kjartansson hefur
breytt því í handriti höf., til þess að sýna að hann hafi þó pælt í því, skal ég
láta ósagt. En ég vil taka það fram, að mér dettur ekki í hug að áfellast Magn-
ús, Mál og menningu eða aðra fyrir þeirra afskipti af bókinni, því að höf.
einn er ábyrgur fyrir grasafræðilegu gildi bókarinnar.
Sem dæmi um nærri óbreyttar lýsingar úr Flóru íslands ætla ég að taka
klukkublómið:
Áskell Löve: ÍSLENZKAR JURTIR
Pyrola minor — Klukkublóm
Stöngullinn uppréttur, strendur, með
einu hreisturblaði, sem ojtast er und-
ir laufhlöðunum. Laufblöðin öll stofn-
stæð, kringlótt eða sporbaugótt með
ofurlitlum tannörðum. Klasinn ojtast
blómmargur með lensulaga stoðblöð-
um, sem eru á lengd við blómleggina.
Blómin nærri hnöttótt, því aS krónu-
blöðin eru hvelfd og nærri samlukt;
bikarfliparnir þríhymdir eða breið-
egglaga og aðfelldir. Frænið greini-
lega 5-sepótt með útbreiddum sepum.
4—20 sm á hæð. Blómg. í júlí.
Vex í móum og blómlendi, helzt í
lausum jarSvegi.
— Alg. um land allt.
Stefán Ste/ánsson: FLÓRA ÍSLANDS
Pirola minor — Klukkublóm
Stöngullinn upprjettur, strendur með
einu hreisturblaði, venjulegast niSur
undir laufblöðunum. Laufblöðin öll
stofnstæð, kringlótt eða sporbaugótt
með ofurlitlum tannörðum. Klasinn
venjulegast blómmargur, með lensu-
laga stoðblöðum, sem eru á lengd við
blómleggina. Blómin nærri bnöttótt,
því krónublöðin eru bvelfd og nærri
samlukt; bikarfliparnir þríhyrndir eða
breiðegglaga og aðfeldir. Frænið
greinilega 5-sepótt með útbreiddum
sepum. 4—8 cm. á h. — Blmg. í júlí.
Vex bœSi í blómlendi og móum, eink-
um í lautum, þar sem jarSvegur er
laus ... — Alg. um 1. a.
Þótt umritunin sé ekki meiri en þetta, slæðist villa inn: „undir“ þýðir allt
annað en „niður undir“. Höf. hefur hróflað við orðaröðinni, þar sem lýst er
vaxtarstöðum, en skyldleikinn er augljós. Onnur svipuð dæmi má nefna: „Vex
í holtabörðum og óræktarmóum" (bls. 91); Flóra Islands (bls. 37): „Vex í
óræktarmóum og holtabörðum". Eða( bls. 86): „Vex í leirefju fram með síkj-
um og tjömum"; Flóra íslands (bls. 34): „Vex í leirefju fram með tjörnum
og síkjum“. Annað dæmi þess hvemig villur og meiningarleysa koma við um-
ritun höf. er reiðingsgrasið (bls. 223): Blómstöngullinn er með „blaðháum
klasa“! Hver skilur það? í Flóm íslands er talað um „háblöðóttan klasa“.
Það væri eins hægt að segja um „hálærðan" mann, að hann væri „lærahár".
Umritunin er víða fólgin í því, að „venjulegast“ er breytt í „oftast", „helm-
ingi“ í „tvöíalt“, „meira og minna“ í „mikið eða lítið“ o. s. frv. Þótt umritunin
sé stundum meiri, er enginn vafi á því, hvaðan höf. hefur tekið lýsinguna, t. d.
þursaskegg: