Tímarit Máls og menningar - 01.04.1964, Side 41

þótt fögur og gagntekinn hef ég orð-
ið af kvæðum eftir Snorra Hjartarson
og Jón Helgason.
Eg er að gera þessa persónulegu
játningu til þess að bera það af mér
að ég sjái Ijóð Davíðs Stefánssonar
eða Stefáns frá Hvítadal í rómantísk-
um bjarma, og eins því til afsökunar
að ég er ekki fær um að gefa ykkur
réttasta mynd af því sem gerðist í ís-
lenzkri ljóÖlist þegar Davíð kom
þeysandi inn á sviðið.
En hvernig sem við, hver eftir sín-
um næmleik og skilningi, metumþjóð-
skáldin hvert um sig og í hvaða röð
sem við viljum skipa þeim til sætis
í öndvegi listarinnar, þá blasir við
allra augum sú staðreynd að með
Ijóðum Davíðs Stefánssonar var sleg-
inn nýr tónn í íslenzkri Ijóðagerð og
eitthvað langt fram yfir það: það
risu ný æfintýralönd fyrir augum
ungrar kynslóðar á íslandi, og má ef
til vill kveða svo sterkt að orði að í
ljóöum Davíðs Stefánssonar hafi \s-
lenzka þj óðin lifað æsku sína í fyrsta
sinn, eða jafnvel einu æskudaga sína.
Hvort sem menn eru óskiptir að-
dáendur Davíðs eða ekki, eða hversu
sem menn meta síöari ljóðabækur
hans átti hann í æsku það vald yfir
ljóðinu, þann töfrasprota sem ég hef
leyft mér að nefna svo, að hann þurfti
ekki annað en slá með honum á klöpp-
ina og upp spruttu lindir og fossar
hrundu af bergbrúnum og brimiÖ
söng við klettinn og fuglar flugu út
Og þó k om til mín þjóðin öll
úr brjóstinu og loftið logaöi af seiÖ-
um. En það var ekki náttúran ein sem
dansaði eftir pípu hans, heldur líka
mannfólkið og þjóðfélagsstéttirnar.
Við sáum hrófatildur valdsins hrynja
í duftið, kónga og keisara færða úr
valdabúningi sínum og skrýðast í
staðinn mannlegri ástríðu og breysk-
leika og krjúpa í auðmýkt að fótum
ástmeyja sinna, og skáldið knýr játn-
ingar fram af vörum þeirra: fyrir
koss þinn vildi ég kasta kórónu minni
á bál. Og eigi síður hrynur hræsnin
af munkum og prestum og fariseum,
svo þeir standa bersyndugir og iðr-
andi, en förumenn, betlarar, vændis-
konur og eiðrofar verða hetjur dags-
ins og öll hin hljóða fylking útskúf-
aðra fer á skrið og hinir snauöu
syngja við borgarhliðin. Og í fögn-
uði ástarinnar ganga dansmeyjar út
á strætin, og í dalnum er tekið undir
sönginn, því að fremstir allra í ljóð-
um Davíðs Stefánssonar fara bændur
og búalið og í kotungsflíkunum stíg-
ur konunglunduö alþýðan stolt og
einörð út úr lágum hreysum. Og æf-
intýralöndin rísa úr hafi:
— Ég sé bak viS endalaust ólgandi haf
álfkonu draumanna minna.
Er ég ekki að fara með rómantík?
Síður en svo: ég er aðeins að gefa
daufa mynd af IjóÖum Davíðs. Og
hví skyldu ekki skáld koma veröld-
inni áhreyfingu?
En hvernig mátti þetta undur ger-
31