Tímarit Máls og menningar - 01.06.1983, Síða 19

Fimm sögur
ingar mínir voru ekki svona mannlegir en vegna áhrifa umhverfisins
hegðaði ég mér eins og ég hefði lagt þetta niður fyrir mér.
Þetta var ekki úthugsað en ég beitti hins vegar rólegri athugun. Eg
horfði á þessa menn ganga fram og aftur, alltaf sömu andlitin, sömu
hreyfingarnar, oft virtist mér að þetta væri einn og sami maðurinn.
Þessi maður eða þessir menn gengu sem sagt óáreittir. Háleitt
takmark tók að renna upp fyrir mér. Enginn lofaði mér því að
rimlunum yrði lokið upp fyrir mér ef ég yrði eins og þeir. Slík loforð
eru ekki gefin þegar útilokað virðist að fullnægja skilyrðum þeirra.
Uppfylli maður hins vegar skilyrðin, þá birtast loforðin á eftir,
nákvæmlega þar sem maður hafði leitað þeirra árangurslaust áður.
Nú var í sjálfu sér ekkert í fari þessara manna sem heillaði mig svo
mjög. Ef ég hefði aðhyllst áðurnefnt frelsi hefði ég áreiðanlega kosið
úthafið fremur en þá undankomuleið sem birtist mér í dapurlegu
augnaráði þessara manna. Hvað sem því líður var ég farinn að fylgjast
með þeim löngu áður en ég byrjaði að hugsa um slíka hluti og það
voru reyndar langvarandi athuganir sem beindu mér fyrst í þessa
ákveðnu átt.
Það var svo auðvelt að herma eftir mönnunum. Strax á fyrstu
dögunum lærði ég að spýta um tönn. Ur því spýttum við hver í
annars andlit; munurinn var aðeins sá að ég sleikti andlitið hreint á
eftir en þeir ekki. Pípu reykti ég brátt eins og hver annar öldungur;
og ef ég þrýsti líka þumalfingrinum niður í pípuhausinn kváðu við
fagnaðarlæti um allt milliþilfarið; lengi vel skildi ég bara ekki muninn
á tómri pípu og pípu með tóbaki.
Mestum erfiðleikunum olli brennivínsflaskan mér. Lyktin var
kveljandi; ég þvingaði sjálfan mig af öllum kröftum; en það liðu
margar vikur áður en mér tókst að yfirvinna andúð mína. Það
einkennilega var að áhöfnin tók þessa innri baráttu mína alvarlegar en
nokkuð annað í fari mínu. Þó að ég greini ekki á milli mannanna í
endurminningu minni man ég samt eftir einum sem kom hvað eftir
annað, einn eða í fylgd með félögum sínum, á öllum tímum, ýmist á
degi eða nóttu; hann tók sér stöðu með flöskuna fyrir framan mig og
fór að kenna mér. Hann skildi mig ekki, hann ætlaði að ráða gátu
tilveru minnar. Hann dró tappann hægt úr flöskunni og leit síðan á
mig til að kanna hvort ég væri með á nótunum; ég játa að ég horfði
alltaf á hann með ákafri, með óstjórnlegri athygli; annan eins
249