Tímarit Máls og menningar - 01.12.1988, Blaðsíða 67

Aukin menningarbyrði
Victoriu, þá er nærtækast að vísa til æskuverka Knuts Hamsuns, sem hafa
haft sterk áhrif á Klaus Lynggaard.
Astæðan fyrir því að ég nefni Klaus Lynggard er ekki að hann sé sérstak-
lega framúrskarandi rithöfundur, þó að hann skrifi bæði vel og skemmti-
lega, og þess má geta að skáldsögur hans eru notaðar sem frjáls lestur í
dönskukennslu við framhaldsskóla á Islandi. Ástæðan er ekki heldur sú, að
ég geti speglað mig í verkum hans (of mikil speglun er reyndar alls ekki
æskileg). Astæðan er, að hann er fulltrúi kynslóðar, sem sama og ekkert
hefur verið fjallað um í dönskum bókmenntum og bókmenntaumræðu al-
mennt. Hann hefur lent milli tveggja kynslóða, sem hafa verið og eru enn
allsráðandi á sviði bókmenntanna: annars vegar er það 68-kynslóðin, sem
hann var of ungur til að gera uppreisn með, en hefur samt heyrt um frá
eldri systkinum sínum, og hins vegar unga kynslóðin sem kvaddi sér hljóðs
um 1980, en þá var hann orðinn of gamall.
Nú getur slíkt kynslóðahjal verið ósköp leiðinlegt, en samt skiptir það
sköpum í umræðunni í Danmörku, þar sem helst þarf að framleiða nýjar
kynslóðir á fimm eða jafnvel þriggja ára fresti. Og ég er ekki frá því að
þetta sé líka áberandi á íslandi, en hér er beinlínis reiknað í árgöngum, þ.e.
hvenær menn útskrifast úr menntaskóla.
Það var 68-kynslóðin sem þróaði þjóðfélagsraunsæið margfræga, en í
dag er afstaða manna til þessa raunsæis tvíbent, eins og þið vitið sjálfsagt.
Unga kynslóðin tók að streyma úr hliðargötunum og inn í sviðsljósið um
1980. Málpípa og tímarit hennar hét einmitt „Hliðargatan", en þetta rit
kom út samtals 6 sinnum árin 1981 og 1982. Fyrir skemmtilega tilviljun
voru flest þessara skálda nýútskrifuð af námskeiði sem Poul Borum hélt
fyrir unga penna í lok 8. áratugarins. Meðal helstu fulltrúa þessara ljóð-
skálda má nefna F.P. Jac, Soren Ulrik Thomsen, Piu Tafdrup, Michael
Strunge og Bo Green Jensen.
Þessi skáld voru annaðhvort nauðbeygð til að vera í andstöðu við 68-
kynslóðina eða voru af fúsum og frjálsum vilja á móti hugmyndum þeirra.
Enn þann dag í dag er deilt um í Danmörku, hvort telja eigi þessi skáld til
íhaldssamra rómantíkera eða til róttækra módernista, en það er ljóst að
ljóðabækur þeirra endurvöktu áhugann fyrir að lesa ljóð í Danmörku eftir
að prósinn hafði verið ríkjandi um áratuga skeið, og það svo að jafnvel
ljóðlistin var orðin prósi. Það er einnig ljóst að þessi skáld hafa endurvakið
hugmyndina um skáldið sem verður til fyrir guðdómlegan innblástur og
miðlar venjulegu fólki af innsæi sínu, en þetta er í andstöðu við hugmyndir
undangenginnar kynslóðar, sem gerði skáldið að skrásetjara fyrir hina eða
þessa hagsmunahópa. Og það er einnig ljóst að ungu ljóðskáldin vildu
TMM V
457