Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.12.1988, Blaðsíða 119

Tímarit Máls og menningar - 01.12.1988, Blaðsíða 119
skólanum - en ekki bæiir það að vonum upp það sem tapast hefur. Líf Karls tekur stakkaskiptum er hann ákveður að gera eitthvað fyrir dóttur sína sem hefur verið nauðgað á hinn hroðalegasta hátt af tveimur lög- reglumönnum sem drýgja tekjur sínar með sprúttsölu. Og hvaða lausn finnur Karl haldbesta fyrir vansælt barn sitt? Jú, þá alkunnu lausn að byggja yfir fjöl- skyldu sína nýtt hús. Sú lausn, ef lausn skyldi kalla, lýsir engu öðru en andlegu þrotabúi. Þórður, bróðursonur Karls, hefur nýlega misst atvinnu sína og um leið helsta haldreipi þeirra manna sem vilja „standa sig“. Hann á einnig við þann vanda að etja að honum þykir kona sín vera sjálfstæð úr hófi fram - sem hann rekur til veru hennar í rauðsokkahreyf- ingunni fyrr á árum og auðvitað með- vitaðrar löngunar hennar til að lítil- lækka hann. Vanmetakennd hans setur hann ævinlega í þær stellingar að hon- um þykir einsýnt að að honum sé vegið úr öllum hornum. Er hann brestur í grát í vanmætti sínum sér hann í tárum sínum blasa við sigur konunnar: „Hún skal ekki halda að hún sé búin að brjóta mig niður fyrir fullt og allt. Eg skal sjá til þess að hún skemmti sér yfir ein- hverju öðru. Hann þurrkaði augun með erminni og beit á jaxlinn." (71) Lífið tekur að brosa við Þórði í lok sögunnar er hann hefur losað sig við konuna og fengið sér aðra og viðráðanlegri og er auk þess orðinn verkstjóri með manna- forráð. Sagan hefst í fermingarveislu Guð- rúnar þar sem flestar persónurnar eru kynntar. I þeirri veislu drekkur Karl sig fullan inni á klósetti og hverfur á vit ævintýranna að henni lokinni. Sögunni lýkur í annarri veislu, reisugilli nýja Umsagnir um bakur hússins hans Karls sem um leið er tákn þess að hann hefur náð áttum. Þar held- ur hann rismikla ræðu, orðinn nýr og betri maður: „Þetta hús, sem við sitjum nú í, er nýr kafli í lífsbók þessarar fjöl- skyldu, það er kastalinn þar sem við verjum konur okkar og börn, það er fánastöngin sem rís í fararbroddi og boðar nýja sókn og nýja sigra.“ (192) Og dýpra verður víst varla sokkið í hallærið. Undir húfu tollarans sýnir okkur þannig heim karla sem engar lausnir við eigin vanda kunna aðrar en þær að kýla, nauðga, drekka sér til vansa, halda framhjá, flýja, sökkva í hyldýpi þung- lyndis og sjálfsvorkunnsemi - og byggja nýtt hús. Leitin að grundvelli til að standa á og ná áttum virðist vonlaus; sjálfsmat og -skilningur karlanna er svo brenglaður að refilstígar verða sífellt lausnin. Konurnar virðast að felstu leyti betur settar en karlarnir og má telja til nokk- urra tíðinda. Þær eiga vitaskuld við margan vanda að etja og ýmsar áhyggj- ur en þær virðast í heild raunsærri og jarðbundnari og þar með sjálfstæðari enda kemur víða fram að þær verða að umgangast sterkara kynið eins og stór óþroskuð börn sem ekki kunna fótum sínum forráð. I þessari bók fer tveimur sögum fram samtímis. Önnur er saga Eilífs í fjórum köflum sem auðkenndir eru með ská- letri, hin er sagan sem Eilífur segir af ættingjum sínum, meginsagan. Yfir þessum sögum báðum vakir svo alvitur höfundur sem hefur alla þræði í hönd- um sér og horfir írónískum augum yfir allt sviðið. Og án þess að gera sér grein fyrir íróníunni í sögunni er meira en hætt við að allur skilningur á verkinu fari forgörðum. 509
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.