Tímarit Máls og menningar - 01.06.1992, Qupperneq 104

bendir til að samningar hafi verið illa haldnir.
Þá þætti mér fróðlegt að vita á hveiju Þórunn
byggir þá fullyrðingu að umræddur samningur
(fyrsti samningur Iðju) hafi ekki verið verka-
fólki hagstæður. í skýrslu stjómar ASI til 13.
sambandsþingsins segir um þessa samninga:
„Samningamir vom í heild sinni stórkostlegur
ávinningur fyrir verkafólk og einn stærsti sigur
Alþýðusambandsins á árinu.“ Verklýðsblaðið,
málgagn Kommúnistaflokksins skýrði frá
samningunum (11. okt. 1935) undir fyrirsögn-
inni „Stórfelldar kjarabætur.“ Og er Runólfur
Pétursson, fyrsti formaður Iðju, lagði mat á
samningana 25 árum síðar sagði hann: „. . .
mátti segja, að frá Iðju hálfu væm samningarnir
mjög góðir ...“ Hér með er ekki neitt staðhæft
um hver hefur á réttu að standa en fullyrðing
Þórunnar krefst rökstuðnings eigi ekki að líta á
hana sem markleysu.
15. Þrátt fyrir að löngu máli sé eytt í Álafoss-
deiluna er engin grein gerð fyrir lokum hennar
og er það raunar ekki eini staðurinn í ritinu þar
sem ekki er lokið við að segja frá atburðum en
lesandinn skilinn eftir í miðjum klíðum.
16. Á bls. 233 er því haldið fram að frá 16.
nóv. 1936 og fram yfir áramót hafi ekkert gerst
í samningamálum Iðju. Hér er um hreint bull að
ræða því samningar tókust við FÍI 1. desember
og þá leystist Álafossdeilan einnig.
17. í tengslum við umfjöllun um aðalfund 14.
febr. 1937 em gefnar upp félagatölur (bls. 234).
Þessar tölur eiga við 1. janúar 1938.
18. Þá er fullyrt (bls. 235) að „vinnudeilu-
nefnd“ hafi verið kosin á fundi í september
1937 en það sem í raun gerðist var að kosin var
þriggja manna nefnd til að undirbúa stofnun
vinnudeilusjóðs og gera tillögur um fjáröflun.
Nokkru neðar á síðunni segir Þómnn um aðal-
fundinn lófebrúar 1938: „Aukþess varkosiðí
stjórn vinnudeilusjóðs og vom endurkjörin
Bjöm Bjamason, Sigurlína Högnadóttir og Jó-
hann V. Guðlaugsson.“ Þarna hefur Þómnn þó
rétt nafn á umræddri nefnd en til að bæta það
upp klúðrar hún nöfnum nefndarmanna. Á
fundinum í september 1937 voru kjörin Jóhann-
es Jósefsson, Björn Bjarnason og Sigurlína
Högnadóttir. Þegar lýst er kosningum á áður-
nefndum aðalfundi segir í fundargerð: „Stjórn
vinnudeilusjóðs Björn, Jóhannes og Sigurlína.“
Hvernig Jóhann V. Guðlaugsson hefur komist
inn í dæmið (eða hver það var) er mér hulin
ráðgáta.
19. Á síðu 236 er fullyrt án nokkurs rökstuðn-
ings að Framsóknarflokkurinn hafi á þessum
tíma rekið fjandsamlega stefnu gegn verkalýðn-
um.
20. Þá er á bls. 236-237 fullyrt að „atvinnu-
ofsóknir iðnrekenda“ hafi verið verulegt vanda-
mál og þar hafi verkafólk ekki átt sér sterkan
bakhjarl. Ekki er vitnað til heimilda þessu til
stuðnings og verður að segjast eins og er að mér
er kunnugt um ákaflega fá dæmi beinna „at-
vinnuofsókna“ og í þeim tilfellum sem ég þekki
til fékk verkafólk vissulega öflugan stuðning
hjá Iðju.
21. Á bls. 237 er vitnað að því er virðist
orðrétt í fundargerð en staðreyndin er sú að
fyrstu tvær línur „tilvitnunarinnar“ eru samsuða
Þómnnar. Ekki er það í sjálfu sér efnislega röng
endursögn en ekki heldur eins og fundargerðin
er skráð. Auk þess er vandséð að sú ágiskun
Þómnnar að tillagan hafi verið munnleg þjóni
nokkrum tilgangi og er hún örugglega röng.
22. Á bls. 238 eru undarlegar hugleiðingar
um Iðjufélaga sem stofnað hafi smáfyrirtæki og
hafi hin lífvænlegri þeirra gjarnan verið keypt
upp af fjársterkari aðilum. Ekki em nefnd nein
dæmi þessa né vitnað til heimilda.
23. Á sömu síðu er vikið að kjaramálum
Iðjufélaga og þar rangt farið með margt. Þórunn
vitnar enn ekki til heimilda og því ekki hægt að
sjá hvaðan hún hefur tölur sínar en hvorki eru
þær úr fundargerð né sjálfum samningunum.
Þómnn segir að í fyrstu samningum Iðju, við
smjörlíkisgerðimar í Reykjavík, hafi verið sam-
ið um 160 kr. mánaðarkaup fyrir konur og 300
kr. fyrir karla. Hið rétta er að konur skyldu fá
180 kr. en karlar 330. Síðan segir Þórunn að
þegar næst var samið (og þá við FII) hafi kaup
kvenna verið lækkað úr 160 í 150 kr. á mánuði
102
TMM 1992:2