Són - 01.01.2005, Qupperneq 79

Són - 01.01.2005, Qupperneq 79
LJÓÐSTAFURINN S Í ÍSLENSKUM KVEÐSKAP 79 klasar jafngildisflokk með sj, sv og s + sérhljóða en gnýstuðlar verða þeir ekki fyrr en þeir standa, hver fyrir sig, í öllum sætum sem ljóð- stafir. Um gnýstuðlana sk, sp og st er fátt að segja annað en að niðurstöður úr athugun á þeim komu ekki á óvart. Klasinn sk kemur 114 sinnum fyrir í stuðlasamböndum, sp 8 sinnum og st 91 sinni. Lausleg athugun á fjölda orða í Ordbog over det gamle norske sprog (ljósprent 1954) og Íslenzkri orðabók (1980) bendir til þess að þessar tölur séu í nokkuð góðu samræmi við fjölda þessara orða í tungumálinu, þ.e. að á móti hverjum 8–9 orðum sem byrja á sp megi finna um það bil 110–120 orð sem hafa sk í framstöðu og í kringum 90 sem byrja á st. Klasinn sk kemur ekki fyrir hjá Braga Boddasyni sem skýrist væntanlega af því hve lítið er til eftir hann. Eftir það finnst sk í stuðlun hjá öllum skáldunum, mismörg dæmi hjá hverju þeirra. Flest eru þau hjá Stefáni Ólafssyni, sautján talsins, en fæst hjá Kristjáni Jónssyni Fjallaskáldi, tvö. Svipuð niðurstaða er með klasann st nema þar eru dæmin heldur færri og sveiflurnar minni. Það hve klasinn sp kemur sjaldan fyrir getur skýrst af því að orð sem byrja á sp eru mikl- um mun færri en þau sem hefjast á sk eða st. Þar sem þessi orð ganga ekki inn í neinn annan jafngildisflokk verða þau út undan í stuðlun- inni. Það er athyglisvert að oftast kemur klasinn st fyrir hjá Stefáni Ólafssyni, alls níu sinnum. Ekki er í sjónmáli nein skýring á því hvers vegna þessi austfirski klerkur stuðlaði oftar með gnýstuðlum en önnur skáld. Ef til vill er hér um einskæra tilviljun að ræða. Ekki er neinn sjáanlegur munur á þessum þremur klösum eftir því frá hvaða tíma dæmin eru tekin. Gnýstuðlarnir sk, sp og st virðast hafa haldið hlut sínum í stuðluninni án þess að þar yrðu nokkrar þær sveiflur sem vert er að veita athygli. Annað er uppi á teningnum þegar litið er á gnýstuðlana sl, sm og sn. Þeirra verður ekki vart fyrr en hjá Halli Ögmundssyni þegar klasinn sm er í öllum sætunum (sjá töflu 1). Eftir það koma þeir fyrir hjá níu skáldum til viðbótar, alls sextán sinnum. Athyglisvert er að samböndin sl og sn (e.t.v. sm) koma fyrst fyrir sem gnýstuðlar eftir að s-stuðlun er hætt. Þetta sést best þegar litið er á töflu 1 og súluritin í töflu 2 og 3. Athyglisvert er að klasinn sm kemur ekki fyrir nema einu sinni. Eins og áður hefur verið bent á eru orð sem hafa sm í framstöðu mjög fá. Lausleg könnun var gerð til að ganga úr skugga um þetta atriði. Taldir voru í Íslenzkri orðabók (1980) helstu orðstofnar sem hefj- ast á sl, sm og sn. Niðurstaðan var sú að orðstofnar sem hafa sl í fram- stöðu reyndust vera um 130, þeir sem hefjast á sn töldust tæplega 120
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140
Qupperneq 141
Qupperneq 142
Qupperneq 143
Qupperneq 144
Qupperneq 145
Qupperneq 146
Qupperneq 147
Qupperneq 148
Qupperneq 149
Qupperneq 150
Qupperneq 151
Qupperneq 152
Qupperneq 153
Qupperneq 154
Qupperneq 155
Qupperneq 156
Qupperneq 157
Qupperneq 158
Qupperneq 159
Qupperneq 160
Qupperneq 161
Qupperneq 162
Qupperneq 163
Qupperneq 164
Qupperneq 165
Qupperneq 166
Qupperneq 167
Qupperneq 168

x

Són

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Són
https://timarit.is/publication/1139

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.