Són - 01.01.2005, Page 82

Són - 01.01.2005, Page 82
RAGNAR INGI AÐALSTEINSSON82 hér að ofan. Þá kemur í ljós að fyrstu gnýstuðla með sl, sm og sn verður vart um sama leyti og s-stuðlunin hverfur. Þetta er athyglis- verð niðurstaða, meðal annars með tilliti til umræðunnar um stuðlun við sníkjuhljóð sem gerð var grein fyrir í 2. kafla. 5. Lokaorð Eitt af því sem vekur athygli þegar litið er yfir 2. kafla greinarinnar, þar sem gerð er grein fyrir umræðunni um hlutverk hljóðsins s í stuðlun meðal fræðimanna á 18., 19. og 20. öld er sú staðreynd að margir virðast ekki hafa gert sér fulla grein fyrir því hver þróun þessa hljóðs hafði verið í ljóðstafasetningunni. Bæði Jóhannes L. L. Jó- hannsson og Jakob Jóhannesson Smári eru á þeirri skoðun að sk, sp og st séu einu gnýstuðlarnir. Þetta kemur heim við það sem Jón Ólafs- son Svefneyingur heldur fram í fræðiriti sínu sem nefnt er fyrr í greininni. Augljóst er að Jón miðar við fornöldina og gerir sér ekki grein fyrir þeirri breytingu sem varð á notkun ljóðstafsins s undir lok miðalda eða lítur að minnsta kosti vandlega fram hjá henni. Skáldin sem vilja kynna sér kveðskaparfræði og lesa þessa bók lenda þá í þeir- ri togstreitu að verða að velja á milli þess sem hinn lærði og virti fræði- maður heldur fram og hins sem tíðkast hafði í kveðskaparhefð skálda og hagyrðinga árhundruðin þar á undan. Þetta gæti verið skýringin á því hvers vegna skáld nota s-stuðlun stundum en líta þess á milli fram hjá henni líkt og þeim finnist að þau hafi leyfi til að stuðla í báðar áttir, ef svo má segja, þ.e. eins og þeim finnist í aðra röndina að s-stuðlun sé ekki í gildi. Slík undanbrögð við stuðlasetningu eru afar fátíð en þeirra verður helst vart þegar framburðarbreytingar eiga sér stað og jafngildisflokkar eru á hreyfingu af þeim orsökum. Öðrum fræðimönnum og skáldum, til dæmis Sigurði Kristófer Péturssyni og Sveinbirni Beinteinssyni, var ljóst að hefðin var á þá lund að klasarnir sl, sm og sn væru gnýstuðlar, þ.e. sérstakir ljóðstafir. Af rannsókninni að dæma virðist svo sem heldur fleiri skáld en færri hafi áttað sig á því hver hefðin var, líkt og þeir Sveinbjörn og Sigurð- ur, og litið fram hjá kenningum Jóns Svefneyings (sjá töflu 2). Tungumál eru í stöðugri þróun og þegar breytingar verða á fram- burði getur svo farið að jafngildisflokkar stuðlasetningarinnar raskist. Þetta er þekkt úr íslenskri bragsögu, til dæmis hvað varðar hljóðin v og j. Til forna stuðluðu bæði þessi hljóð á móti sérhljóðum enda voru þau hálfsérhljóð. Það átti eftir að breytast; v hætti að líkindum að stuðla við sérhljóð á 10. öld, j stuðlar við sérhljóð allt fram í byrjun
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132
Page 133
Page 134
Page 135
Page 136
Page 137
Page 138
Page 139
Page 140
Page 141
Page 142
Page 143
Page 144
Page 145
Page 146
Page 147
Page 148
Page 149
Page 150
Page 151
Page 152
Page 153
Page 154
Page 155
Page 156
Page 157
Page 158
Page 159
Page 160
Page 161
Page 162
Page 163
Page 164
Page 165
Page 166
Page 167
Page 168

x

Són

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Són
https://timarit.is/publication/1139

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.