Skírnir - 01.04.1994, Blaðsíða 134

128
TORFI H. TULINIUS
SKÍRNIR
skil í sögunni. Sagt er frá Katli hæng eftir dauða Þórólfs Kveld-
Ulfssonar og áður en sagt er frá hefnd Skalla-Gríms og Kveld-
Úlfs sem kemur niður á tveimur ungum konungsfrændum (393-
5). Frásögnin af landnámi Ketils blunds er í áðurnefndum inn-
skotskafla þar sem greinir m.a. frá nokkrum atvikum úr æsku Eg-
ils áður en hann heldur utan í fyrsta skipti. Loks er sagt frá Katli
gufu eftir að utanferðum Egils lýkur (413-4). Tveir síðastnefndu
kaflar eru líka sambærilegir fyrir það að í báðum þeirra er sagt frá
giftingu konu sem er nákomin Agli. I fyrri kaflanum segir frá því
að Geir, sonur Ketils blunds, fær Þórunnar Skalla-Grímsdóttur
en í þeim seinni frá gjaforðum þeirra Þórdísar Þórólfsdóttur og
Þorgerðar Egilsdóttur. Raunar mætti segja að í fyrri kaflanum
liggi enn eitt brúðkaup í loftinu, því stutt er síðan greint hefur
verið frá utanferð Þórólfs og Ásgerðar en seinna kemur fram að
þau muni eigast. Að þessu leyti eru kaflarnir sem lýsa landnámi
Ketils blunds og Ketils gufu nánast eins að uppbyggingu.
Þegar öll þessi atriði eru lögð saman verður ekki hjá því kom-
ist að veita því athygli hve formföst sagan er. Frásögnin af Katli
hæng opnar nýjan kafla í sögu samskipta Kveld-Úlfs-ættarinnar
og norsku konungsættarinnar, þar sem þeir feðgar, Kveld-Úlfur
og Skalla-Grímur, drepa tvo frændur Haralds konungs. Frásagn-
irnar af Katli blundi og Katli gufu mynda eins konar ramma utan
um þann hluta ævi Egils sem hann ver í utanferðir.
Nú vaknar sú spurning hvort viðurnefni þessara landnáms-
manna hafi einhverja hliðarmerkingu sem vísi til æðri merkingar
líkt og viðurnefni Ketils haðar. Sú spurning er ekki síst áleitin
vegna þess að fræðimenn hafa bent á að frásagnirnar af Katli
blundi og Katli gufu virðast hafa verið samdar eða a.m.k. mótaðar
að verulegu leyti af höfundi Egils sögu.M Þær hljóta því að þjóna
sérstökum tilgangi og vera vísbendingar um þá merkingu sem
höfundur leggur í söguna.
Viðurnefnin „gufa“ og „blundur" vísa bæði til heftrar sjónar.
Gufa byrgir mönnum sýn en að blunda merkir að loka augunum,
34 Sjá um þetta umfjöllun Bjarna Einarssonar í Littenere forudsœtninger..., eink-
um bls. 56 og 73-86.