Jón á Bægisá - 01.10.2009, Side 68

Jón á Bægisá - 01.10.2009, Side 68
Ásdís Sigmundsdóttir stefnu og kennsluaðferðum húmanismans var imitatio grundvallarhugtak og fólust að miklu leyti í því að endurskrifa verk annarra. Nemendur voru hvattir til að safna að sér sniðugum myndutn, líkingum og frösum og nota í sín eigin ritverk.1 Það var talið merki um þekkingu og siðfágun að geta vísað, beint og óbeint, í verk annarra og látið það falla að eigin texta.2 3 Frumleikinn fólst í því hversu skapandi menn voru annars vegar í því að nýta sér hefðbundin form með nýju innihaldi og hins vegar að endurskrifa eða endurvinna hefðbundið efni á frumlegan hátt. Þannig var talið jákvætt að lesendur eða áhorfendur þekktu fyrirfram þær sögur sem höfundar not- uðu og menn dáðust frekar að útfærslum en ‘frumleika’. Shakespeare, líkt og önnur leikskáld endurreisnarinnar stundaði end- urvinnslu. Að öllum verkum hans, nema einu, Astarglettum, hafa fundist fyrirmyndir.1 Það er hins vegar mjög mismunandi hvernig og hversu mikið verk hans eru tengd fyrirmyndunum. I sumum tilfellum eru tengslin mjög skýr og er þá meginþráðurinn tekinn lítið breyttur frá fyrirmyndinni, í öðr- um eru það einstök atriði eða hliðarsögur sem fengnar eru úr öðrum verk- um.4 Leikrit Shakespeares eru samt ekki einhvers konar leikgerðir annarra frásagna. Hann breytir og bætir við og er tilgangur breytinganna mismun- andi bæði eftir því hver fyrirmyndin er og hvaða þætti í henni Shakespeare leggur áherslu á í sínu verki. I Vetrarœvintýri breytir hann t.d. forsendum atburðarásarinnar með því að gefa Leontes enga ástæðu til afbrýðisemi á meðan Pandosto, í sam- nefndri sögu Roberts Greens sem leikritið byggir á, hefur töluverða ástæðu til að trúa því versta upp á konu sína. Þannig verður persóna Leontes óræðari en persóna Pandostos; tilfinningasveiflur Leontes og ofsi og órök- rétt hegðun hans leggja áherslu á þematíska stúdíu Shakespeares á áhrif- um tilfinninga.5 1 Sjá m.a. Neil Rhodes, The Power of Eloquence and English Renaissance Literature (NY, London, Toronto, Sydney, Tokyo and Singapore: Harvester Wlieatsheaf, 1992). Rebecca Bushnell, A Culture ofTeaching. Early Modern Humanism in Theory and Practice (Ithaca and London: Cornell University Press, 1996). 2 Mikið var líka gefið út af handhægum söfnum þar sem tilvitnanir og ýmsar upplýsingar voru teknar saman á einum stað sbr. Copia Erasmusar. 3 OJviSrið er einnig oft ekki talið eiga sér fyrirmynd þar sem ekki hefur ftmdist fyrirmynd að söguþræðinum en hins vegar hefur verið sýnt fram á hvemig lilutar þess byggja á m.a. Esseyjum Montaignes og ferðalýsingum Stracheys og Hakluyts. 4 Yfirlit yfir flest það efni sem talið er að Shakespeare liafi nýtt sér má finna í: Geoffrey Bullough og William Shakespeare, Narrative and Dramatic Sources ofShakespeare, 8. bindi (Routledge & Kegan Paul: London; Columbia University Press: New York, 1957). 5 Green heftir hins vegar fyrst og fremst áliuga á samfélagslegum spurningum um valdajafnvægi og hvort vegi þyngra eðli eða uppeldi. 66 á . ffr/ydjd — Tímarit um þýðingar nr. 13 / 2009
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128

x

Jón á Bægisá

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Jón á Bægisá
https://timarit.is/publication/1166

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.