Tímarit Máls og menningar - 01.06.2010, Blaðsíða 37

Í s l a n d , a n n o n ú l l
TMM 2010 · 2 37
greiddu sjálfum sér óheyrilegar arðgreiðslur úr fyrirtækinu síðustu þrjú
ár fyrir hrun.46 Íslensku athafnamennirnir virðast hafa fylgt vel skil-
greindri aðferð sem fólst í því að skafa öll verðmæti úr þeim fyrirtækjum
sem þeir komust yfir, í formi arðgreiðslna og lána. Þær eignir sem ekki
var hægt með góðu móti að losa voru veðsettar í botn.
Skýrslu Viðskiptaráðs frá 2006 má skoða sem minnisblað um allt
sem við áttum í vændum, en í framtíðarhópi ráðsins voru þekkt andlit
úr viðskiptalífinu eins og Ágúst Guðmundsson hjá Bakkavör Group,
Bjarni Ármannson, forstjóri Íslandsbanka, Finnur Ingólfsson forstjóri
Vís hf., Gunnar Páll Pálsson formaður VR, Hreiðar Már Sigurðsson
forstjóri Kaupþings Banka hf., Róbert Wessman forstjóri Actavis Group
hf., Þór Sigfússon forstjóri Sjóvár hf. og Þórður Már Jóhannesson for-
stjóri Straums-Burðaráss fjárfestingabanka. Verkefni framtíðarhópsins
og frjálshyggjumannanna sem ritstýrðu skýrslunni var að gera Ísland að
samkeppnishæfasta landi heims á aðeins tíu árum.47
Af skýrslunni má glögglega sjá að stefna átti á áframhaldandi vöxt
íslenskra fyrirtækja erlendis, auk þess sem gera átti landið að miðstöð
alþjóðlegrar fjármálaþjónustu. Í samræmi við það sjá skýrsluhöfundar
fyrir sér aukna einkavæðingu skólakerfisins á öllum stigum, svo og
heilbrigðiskerfisins, t.d. með því að láta einkaaðila fjármagna hátækni-
sjúkrahús (66) og leggja áherslu á einkareknar heilbrigðisstofnanir (67).
Framtíðarhópurinn vill auka frelsi lífeyrissjóða til fjárfestinga (49),
koma á einkareknu almannatryggingakerfi (68), færa samgöngumál til
einkaaðila (69) og leggja niður íbúðarlánasjóð. Sjóðurinn á fremur að
gangast í ábyrgð fyrir þau lán sem einkaaðilar veita: „Til að veita ein-
staklingsframtakinu meiri aðkomu að slíkri starfsemi mætti hugsa sér
að slík stofnun veitti ekki beinlínis lán heldur veitti þess í stað ábyrgð
fyrir láni sem banki eða önnur lánastofnun veitti. Árið 2015 ætti ríkið
að vera hætt öllum beinum lánveitingum til fyrirtækja og einstaklinga
og eftirláta þann markað einkaaðilum á fjármálamarkaði“ (70). Hvers
konar áhættu ætli bankarnir hefðu tekið á íslenskum fasteignamarkaði
með íbúðarlánasjóð sem ábyrgðaraðila?
Skýrsla Viðskiptaráðs er til allrar hamingju aðeins myrk hugarmynd
þess Íslands sem hefði getað litið dagsins ljós árið 2015. Hún er kortlagning
á algjöru hruni íslensks efnahags, lýsing á ólandi (dystópíu) þar sem öllum
verðmætum þjóðarinnar hefur verið sólundað. Búið er að leggja mennta-
og heilbrigðiskerfið í rúst, almannatryggingarkerfið er hrunið og lífeyris-
sjóðirnir löngu tæmdir. Allt var þetta gert eftir kúnstarinnar reglum, eftir
forskrift sem festist í sessi á fyrstu árum aldarinnar og allir hér á landi
þekkja nú til hlítar sem hina marglofuðu íslensku fjármálaaðferð.