Tímarit Máls og menningar - 01.06.2010, Blaðsíða 51

H r y l l i n g u r ! H r y l l i n g u r ? Va m p ý r a n g e n g u r l a u s
TMM 2010 · 2 51
Unglingur að eilífu!
Hugmyndin um eilífa æsku vampýrunnar er tekin alla leið í unglinga-
vampýrubókunum, en þar er vampýran ekki aðeins ódauðleg og ávallt
ung, heldur beinlínis unglingur. Hljómar eins og martröð, ég veit,
en þetta er greinilega afar heillandi.26 Ljósaskiptasería (2005–2008)
Stephenie Meyer er frægasta dæmið um þetta, en af öðrum álíka má
nefna The Vampire Academy (2007–) eða Vampíruskóla-bækurnar eftir
Richelle Mead og House of Night (2007–) eða Hús næturinnar eftir
mæðgurnar P.C. Cast og Kristin Cast. Aðalsöguhetjan í Ljósaskiptum
er ung stúlka, Bella, sem flytur regnvotan smábæ til föður síns. Henni
er lýst sem venjulegri stúlku sem þó sker sig úr fyrir klaufaskap. En það
hlýtur að vera eitthvað sem heillar, því þegar hún byrjar í skólanum
flykkjast strákarnir um hana – nema hinn undurfríði Edward sem
forðast hana. Ekki er hann þó alveg ósnortinn og bjargar lífi hennar
þegar hún lendir næstum undir bíl. Björgunin er næsta ævintýraleg
og styrkur stráksa ekki eðlilegur – enda heldur Bella að hann sé ofur-
hetja úr myndasögubók. En í ljós kemur auðvitað að hann er úr öðrum
sagnaheimi – vampýrusögum. Þau kolfalla hvort fyrir öðru og síðan
segir sagan frá sambandi þeirra og því hvernig Bella meðtekur sér-
stæða lifnaðarhætti kærastans síns – en svo heppilega vill til að hann
er ‘góð’ vampýra, sem lifir á dýrum (meira að segja rándýrum), en
ekki mönnum. En það eru ekki allar vampýrur svona góðar og Bella er
skyndilega í hættu stödd. Næstu þrjár sögur lýsa svo sambandi þeirra,
auk þess sem vampýruheimurinn er teiknaður nánar upp. Til að flækja
málin enn bætast varúlfar við, en þegar Edward yfirgefur Bellu af ótta
við að umgengni við hann verði henni of hættuleg tekur hún upp vin-
skap við indíánann Jacob, sem síðan reynist vera varúlfur – og auðvitað
ástfanginn af Bellu. Í þriðju bókinni er Edward snúinn aftur en sú saga
gengur að stórum hluta út á ósk Bellu um að verða vampýra sjálf – hana
hryllir við því að eldast meðan kærastinn er eilíflega ungur. En hann
er gamaldags í hugsun og krefst þess að hún giftist honum, sem hún og
gerir og í síðustu bókinni keyrir svo dramatíkin um þverbak þegar í ljós
kemur að Bella gengur með barn sem þá er hálfmennskt, því hún er ekki
enn orðin að vampýru.
Eins og áður sagði kveðst Meyer vera mikill aðdáandi breska höf-
undarins Jane Austen og það er bráðskemmtilegt að skoða hvernig
vampýran, fulltrúi óleyfilegs kynþokka, fellur nákvæmlega inní nítjándu
aldar rómantík. Saga um sautján ára unglinga í Ameríku má auðvitað
ekki fjalla um kynlíf, sem þó hlýtur alltaf að vera undir, yfir og alltum-