Tímarit Máls og menningar - 01.10.2016, Side 109

A l l t a f s a m a s a g a n
TMM 2016 · 3 109
sem ungur maður verða þó aðrir draumar tónlistinni yfirsterkari. Kiddi fer á
síld og þénar vel og eftir það liggur leiðin til Reykjavíkur þar sem hann leitar
allra leiða til að verða sér úti um peninga, fyrst sem verkamaður, síðar sem
smáatvinnurekandi og síðast sem sjoppueigandi.
Þegar Kiddi starfar við múrverk kynnist hann ungum pilti sem nefnist
Thor. Þeir verða ágætir kunningjar og það líður ekki á löngu þar til kemur
í ljós að Thor dreymir um að verða rithöfundur og hefur gefið út litla bók
sem nefnist: „Fra en anden klode“ eða Frá öðrum hnetti. Nokkru síðar, þegar
Thor hefur flutt til Kaupmannahafnar til að freista gæfunnar berast Kidda
þessar fréttir af vini sínum í útvarpinu:
Thor, knægten fra Øst-Island, som han havde stået på venskablig fod med, mens de
arbejdede sammen som murerhåndlangere og senere seom havnearbejdere, var til-
delt en hæderspris is Danmark. Ingen ringere end H.C. Andersen-Mindemedaillen
med medfølgende honorarudbetaling og bogudgivelse. Speakeren sagde, at hæd-
ersprisen var blevet givet i forbindelse med en romankonkurrance. Det vil sige, Thor
var blevet vinderen.
Island føler sig stolt over, at endnu en af landets sønner er blvet hædret i udlandet …
Hvad de derimod ikke omtalte i ratioen, men hved han, Kiddi, vidste, var, at Thor
helt havde stået uden for „jernsystemet“; havde ingen skoleuddannelse og kunde sand-
ynligvis ikke så meget som ét dansk ord, da han forlod sit fædreland, kun fem eller
seks år før han skrev sin prisroman.15
Vinden blæser er að mörgu leyti mjög keimlík Heitbaugnum og En það er
ekki ókeypis. Sögð er saga íslensks karlmanns frá æskuárum og þar til hann
er kominn fast að starfslokum. Vinátta við annan karlmann, kvennafar og
skemmtanir koma nokkuð við sögu framanaf, en smám saman flyst athygli
sögunnar frá þessari meginsögu yfir á aukapersónu sem er rithöfundur og
líkist í flestu Þorsteini sjálfum. Í báðum bókunum vinnur þessi rithöfundur
til sömu bókmenntaverðlauna og Þorsteinn sjálfur.
Þegar litið er yfir höfundarverk Þorsteins Stefánssonar í heild kemur þess
vegna í ljós býsna áhugavert mynstur. Allar skáldsögur hans fela í sér á einn
eða annan hátt sömu söguna, söguna af ungum íslenskum rithöfundi sem
dreymir um frama, fyrst sem höfundur á dönsku, seinna sem alþjóðlega
viðurkenndur höfundur. Það er freistandi að sjá þessa sögu sem óskadraum
og það verður jafnvel svolítið kómískt þegar sögumaður í næststíðustu skáld-
sögu hans vísar til íslenska höfundarins, sem hefur skrifað sögu með sama
titli og höfundurinn sjálfur og notið sömu viðurkenninga, sem „Den ver-
densberømte forfatter“. Þorsteinn sjálfur varð sannarlega ekki heimsfrægur.
Það er freistandi að setja höfundarverk Þorsteins í heild sinni í samhengi
við ævi hans sjálfs. Hann fluttist til Danmerkur sem bráðungur maður,
eftir stutta dvöl í höfuðborginni, og sneri ekki aftur til Íslands nema sem
gestur. Hann virðist festast í tveimur yrkisefnum, annars vegar skrifar hann
upp aftur og aftur söguna af dal bernskunnar, hins vegar skrifar hann tvær