Tímarit Máls og menningar - 01.10.2016, Page 119

Vi n n u t i t l a r : A ð l j ó s b e r a
TMM 2016 · 3 119
Fyrir skáld, rithöfund, og listakonu, er samband hennar við efnið sem hún notar til
að búa til verk sín sett í erfiða stöðu – hvort sem efnið er tungumál, líkamlegt, mótan-
legt, náttúrulegt … Melitta hafði með sér kunnuglega iðju – býflugnarækt – og reyndi
tilfæringar, til kætingar, eða aðlögun að íslensku vistkerfi. Að rækta býflugur krefst
verklegs náms í því hvernig vistkerfi virkar. Með býflugnarækt lærði Melitta hvernig
íslenskt vistkerfi talar annars konar mállýsku en gamla heimasveitin hennar.
Þegar ég sóttist eftir því að flytja inn í landið þá kannaði ég býflugnarækt á Íslandi.
Eðlisávísun mín og Melittu var söm – leið til að verða náin vistkerfi með samskiptum
við nákomna en ómennska veru: býflugu. Samkvæmt Býflugnaræktendafélagi Íslands
voru fjórtán býflugnabændur á landinu. Sem barn fór ég oft í býflugnaræktargallann
og aðstoðaði pabba minn við að blása reyk á býflugurnar til að reka þær út úr búum
sínum. Sem fullorðin manneskja vonast ég til að einhvern daginn, þegar ég hef komið
mér vel fyrir, taki ég aftur upp þessa mótandi iðju. Þannig varð til draumur minn um
að verða fimmtándi býflugnabóndinn.
Það sem Melitta byrjaði á fyrir svo mörgum árum, sem frumkvöðull í íslenskri
býflugnarækt, hefur loksins náð fótfestu í hér á landi, þrátt fyrir að það sé erfið iðja. Á
sama hátt ruddi hún leið sem rithöfundur og listamaður í nýju landi, leið sem kannski
hefur ekki hlotið næga viðurkenningu, leið óvæntra nýjunga fyrir þá handfylli rithöf-
unda og listafólks af erlendum uppruna sem nú býr hér.
Að taka þetta skref til að fagna skáldlegu framlagi hennar til íslensks samfélags styður
við blómstur sem vaxa í samskiptum milli ólíkra menningargilda og setur sömuleiðis
fram varfærna en spennandi spurningu um varðveislu tungumála og könnun þeirra.
Með því að útnefna Reykjavík sem Bókmenntaborg UNESCO, öðlast bókmennta-
saga hennar viðurkenningu, og að sama skapi er framtíð hennar búin undir villta
umbreytingu þegar rithöfundar af innlendum og útlendum uppruna hleypa nýju lífi í
hana. Hvernig munu tungumál okkar líkamnast í okkur, og hvernig skrifum við líkama
okkar inn í tungumálin okkar? Hvernig mun íslenska, og hugtakið íslenskar bók-
menntir (hvort sem skrifaðar eru á íslensku eða öðru tungumáli) bregðast við höndum
og munnum elskenda sinna af erlendum uppruna? Og hverjar verða breytingarnar á
smekk, viðhorfum og stuðningskerfi (útgáfa, styrkir) íslensks þjóðfélags til að bregðast
við þessum hvalreka listafólks af erlendum uppruna sem getur sagt um Ísland: Hér ég bý.
Ég þakka ykkur fyrir áheyrnina.
Í lok viðburðarins var ég kynnt fyrir Vigdísi, Sjón og Ásgerði Júníusdóttur. Á
meðan ég er veikróma, þá eru Vigdís og Ásgerður táknmyndir framtíðar þar
sem styrkur býr í eftirgjöf og viðkvæmni. Vigdís ræddi við mig á íslensku og
ég óskaði þess að búa yfir nægri færni til þess að þakka henni – sem konu,
hugrakkri konu og fyrir vera mér viti á siglingu minni gegnum dimman
storm. Ásgerður talaði um framtíð okkar, þar sem hún myndi syngja kvæðin
mín á Listahátíð Reykjavíkur þegar tónleikur Valgeirs Sigurðssonar og
VaVaVoom-hópsins byggður á ljóðabókinni Wide Slumber for Lepidopterists
yrði frumfluttur.
Meðan ég stóð þarna hjá þeim, hæglát og hljóð eftir að hafa tjáð mig stutt-
lega, þá fór ég að velta fyrir mér kvæðinu „Ljósberar“ eftir Sjón. Var það
skrifað með það í huga að fréttabréf Ljóssins ávarpar krabbameinssjúklinga
sem ljósbera? Ég myndi halda áfram að læra íslensku. Einn góðan veðurdag
myndi ég spyrja hann þessarar spurningar á íslensku í eigin persónu.