Hugur - 01.01.2014, Qupperneq 110

Hugur - 01.01.2014, Qupperneq 110
110 Salvör Nordal Sú umræða sem nú á sér stað um nýja manntegund, „posthumanity“, er einkar athyglisverð út frá hugmyndum okkar um hvers konar manneskjur við viljum vera og segir líklega meira um okkar samfélag en við viljum kannast við. Svo virðist sem í henni felist viss viðurkenning á því að við getum ekki í núverandi mynd tek- ist á við þau vandamál sem blasa við okkur. Þversögn samtímans kann að vera sú að við höfum skapað svo flókið og krefjandi umhverfi að við þurfum nýja tegund mannkyns til að takast á við það. Vandinn er afur á móti sá að tæknilegt samfélag hefur tilhneigingu til að leita að tæknilegum lausnum á öllum þáttum lífsins. Engum dylst að tækni og vísindi hafa gjörbreytt stöðu mannsins í heiminum og eflt velferð hans stórkostlega. Í upphafi síðustu aldar ólu margir þá von í brjósti að með aukinni þekkingu og almennri menntun myndi velferð okkar aukast enn frekar og manneskjan næði að lifa í friði með öðrum. Að mati Ortega y Gasset felur menntun í sér alhliða þroska einstaklingsins óháð starfsþjálfun hans. Hún innihaldi siðfágun lífsgilda, fágun tilfinningalegra viðbragða og aukins skilnings á eðli hlutanna.31 Hér er á ferðinni hugsjón um menntun sem er andstæð þeirri tæknilegu hugsun sem hefur verið ráðandi. Tæknihyggjan virðist aftur á móti ala á gildismati sem er ósamrýmanlegt siðferðilegum markmiðum eins og þeim sem auka næmi okkar fyrir öðru fólki og samkennd með öðrum. Sú heila- og tauga- efling sem nú er mest í umræðunni miðar að því að efla fólk til meiri samkeppni og skilvirkni en þá er hætt við að við færumst fjær þeirri hugsjón um siðfágun og skilning á eðli hlutanna sem Ortega y Gasset gerir að umtalsefni. Hér hljótum við að spyrja okkur hvert markmið eflingar er og hvaða hugmyndir við höfum um eftirsóknarvert líf. Ef markmiðið er „alhliða þroski og siðfágun“ er harla ólíklegt að tæknin geti aukið hana. Þrá mannsins eftir fullkomnun sem stýr- ist af tæknilegri hugsun kemur í veg fyrir að við leitum að rót vandans. Í stað þess að velta því upp hvað sé að þeim kröfum sem gerðar eru til fólks, til að mynda á vinnustöðum eða í námi, leitum við leiða til að efla fólk svo það geti staðist þessar kröfur. Í stað þess að spyrja hvernig við getum veitt fólki með þroskafrávik aðgang að samfélaginu og hvað það hafi mögulega uppá að bjóða er spurt hvernig hægt sé að finna leiðir til að breyta þeim. Í stað þess að umfaðma þá sem eru öðruvísi og frávik frá norminu er reynt að efla þá og gera þá eins og hina. Flestum kann að finnast eftirsóknarvert að efla þá sem hafa þroskafrávik og gefa þeim þannig fullan aðgang að samfélagi þeirra sem fylgja norminu en því má ekki gleyma að skilningur og mat á frávikum tekur mið af samfélagsgerðinni og endurspeglar ávallt ákveðið gildismat. Hugmyndir um eflingu til að „leiðrétta“ frávik geta því orðið til þess að ýta undir eða festa fordóma í sessi frekar en að uppræta þá. Að þessu leyti getur sú tæknilega leið sem margir sjá sem lausn á vandamálum samtímans verið skjótvirk leið frá okkur sjálfum. Hún er í vissum skilningi flótti frá þeim siðferðilegu og tilvistarlegu spurningum sem tilvera mannsins grundvallast á, spurningum sem snúa að grunngildum og vandanum við að glíma við hversdagslega tilveru. Öld- um saman hafa heimspekingar og siðfræðingar glímt við þessar spurningar. Áköf 31 Ortega y Gasset 1946. Hugur 2014-5.indd 110 19/01/2015 15:09:35
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140
Qupperneq 141
Qupperneq 142
Qupperneq 143
Qupperneq 144
Qupperneq 145
Qupperneq 146
Qupperneq 147
Qupperneq 148
Qupperneq 149
Qupperneq 150
Qupperneq 151
Qupperneq 152
Qupperneq 153
Qupperneq 154
Qupperneq 155
Qupperneq 156
Qupperneq 157
Qupperneq 158
Qupperneq 159
Qupperneq 160
Qupperneq 161
Qupperneq 162
Qupperneq 163
Qupperneq 164
Qupperneq 165
Qupperneq 166
Qupperneq 167
Qupperneq 168
Qupperneq 169
Qupperneq 170
Qupperneq 171
Qupperneq 172
Qupperneq 173
Qupperneq 174
Qupperneq 175
Qupperneq 176
Qupperneq 177
Qupperneq 178
Qupperneq 179
Qupperneq 180
Qupperneq 181
Qupperneq 182
Qupperneq 183
Qupperneq 184
Qupperneq 185
Qupperneq 186
Qupperneq 187
Qupperneq 188
Qupperneq 189
Qupperneq 190
Qupperneq 191
Qupperneq 192
Qupperneq 193
Qupperneq 194
Qupperneq 195
Qupperneq 196
Qupperneq 197
Qupperneq 198
Qupperneq 199
Qupperneq 200
Qupperneq 201
Qupperneq 202
Qupperneq 203
Qupperneq 204
Qupperneq 205
Qupperneq 206
Qupperneq 207
Qupperneq 208
Qupperneq 209
Qupperneq 210
Qupperneq 211
Qupperneq 212
Qupperneq 213
Qupperneq 214
Qupperneq 215
Qupperneq 216
Qupperneq 217
Qupperneq 218
Qupperneq 219
Qupperneq 220
Qupperneq 221
Qupperneq 222
Qupperneq 223
Qupperneq 224
Qupperneq 225
Qupperneq 226
Qupperneq 227
Qupperneq 228
Qupperneq 229
Qupperneq 230
Qupperneq 231
Qupperneq 232
Qupperneq 233
Qupperneq 234
Qupperneq 235
Qupperneq 236
Qupperneq 237
Qupperneq 238
Qupperneq 239
Qupperneq 240
Qupperneq 241
Qupperneq 242
Qupperneq 243
Qupperneq 244
Qupperneq 245
Qupperneq 246
Qupperneq 247
Qupperneq 248
Qupperneq 249
Qupperneq 250
Qupperneq 251
Qupperneq 252
Qupperneq 253
Qupperneq 254
Qupperneq 255
Qupperneq 256
Qupperneq 257
Qupperneq 258
Qupperneq 259
Qupperneq 260
Qupperneq 261
Qupperneq 262
Qupperneq 263
Qupperneq 264
Qupperneq 265
Qupperneq 266
Qupperneq 267
Qupperneq 268

x

Hugur

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Hugur
https://timarit.is/publication/603

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.