Orð og tunga - 2021, Qupperneq 12

Orð og tunga 23 (2021), 1–33. https://doi.org/10.33112/ordogtunga.23.2
© höfundur cc by-nc-sa 4.0.
Ari Páll Kristinsson
Innri breytileiki og málsnið.
Athugun á mismunandi textum
eins málnotanda
1 Inngangur
Í greininni er sagt frá lítilli rannsókn á því hvernig einn og sami mál­
notandi beitir máli sínu á mismunandi hátt eftir aðstæðum og mál­
sniði.1 Markmið athugunarinnar var að safna gögnum um málsniðs­
bundinn innri breytileika2 í máli eins íslenskumælandi málnotanda
þegar hann færir sig frá einu miðlunarformi til annars, og í framhald­
inu að skýra breytileikann og túlka hvað í honum felst. Athugunin er
sem sé framlag til rannsókna á innri breytileika meðal íslenskra mál­
notenda og veitir innsýn í það hvernig tiltekinn einstaklingur nýtir
málnotkunarhæfni sína til að laga orðaval og formþætti að mis mun­
andi málaðstæðum og eigin markmiðum.
Efniviður er sóttur í ritaða og talaða texta þjóðþekkts karlmanns,
Gísla Marteins Baldurssonar3, í þremur mismunandi miðlum: tísti,
vefpistlum og sem sjónvarpsmaður í tveggja manna samtölum. Í
samanburðarskyni var hugað annars vegar að orðaforða og hins
vegar að ýmsum setningarlegum fyrirbærum og orðræðueinkennum
í öllum þremur textategundunum. Við greiningu á efniviðnum sést
1 Bestu þakkir til ritstjóra og ónafngreindra ritrýna fyrir vandaðan yfirlestur og
góðar ábendingar.
2 Með innri breytileika (e. intra-speaker variation) er átt við tilbrigði í máli einstaklings.
3 Rétt er að fram komi að hann hefur verið látinn vita af rannsókninni.
tunga_23.indb 1 16.06.2021 17:06:47