Orð og tunga - 2021, Blaðsíða 113

102 Orð og tunga
h. ­dóm­s­háttur: leyndardómsháttur
i. ­ing­s­háttur: níðingsháttur
j. ­ling­s­háttur: fáráðlingsháttur
k. ­sl­u­háttur: afgreiðsluháttur
Eignarfallsendingarnar eru mismunandi, ­ar, ­a, ­s og ­u, og þessar
endingar koma fyrir í flestum dæmunum hér á eftir. Í (38) eru sýnd
dæmi um sex ólík nafnorðsviðskeyti með ­legur sem seinna viðskeyti:
(38) a. ­ar­a­legur: borgaralegur, baslaralegur
b. ­indi­s­legur: kvikindislegur, bindindislegur
c. ­semi­s­legur: skynsemislegur (gamalt, Ritmálssafn)
d. ­sl­u­legur: neyslulegur, reynslulegur
e. ­un­ar­legur: blessunarlegur, stjórnunarlegur
f. ­sk­u­legur: geðvonskulegur, fólskulegur
Einnig fundust dæmi um eignarfallsendingu þar sem seinna við­
skeyt ið er ­leiki, sbr. herkænskuleiki og bernskuleiki. Í (39) er sýnd fjögur
ólík nafnorðsviðskeyti þar sem ­samur er seinna viðskeyti:
(39) a. ­átt­u­samur: kunnáttusamur
b. ­indi­s­samur: bindindissamur
c. ­ing­ar­samur: hluttekningarsamur
d. ­un­ar­samur: blessunarsamur, hugsunarsamur, pöss­
unarsamur
Í (40) eru sýnd fjögur ólík nafnorðsviðskeyti þar sem ­semi er seinna
viðskeyti:
(40) a. ­átt­u­semi: kunnáttusemi
b. ­indi­s­semi: bindindissemi
c. ­ing­ar­semi: byltingarsemi, virðingarsemi
m. ­un­ar­semi: nurlunarsemi, bruðlunarsemi
Í (41) eru sýnd fimm ólík nafnorðsviðskeyti þar sem ­skapur er seinna
viðskeytið:
(41) a. ­ar­a­skapur: leikaraskapur, prakkaraskapur
b. ­indi­s­skapur: kvikindisskapur
c. ­ing­s­skapur: höfðingsskapur, kunningsskapur, tryll­
ingsskapur
tunga_23.indb 102 16.06.2021 17:06:51