Saga - 2013, Blaðsíða 69

það bréf enn lengri tíma að komast milli landshluta. Sumardaginn
fyrsta árið 1819 skrifaði Malene Páli og þakkaði bréf með Steinmóði
„hvurt eg medtok litlu firir paska, æ mikid giörir sú vega leingd
sem milli okkar er ad þo madur skrifi linu skuli þad vera næstum
því missiri á leidini“.26
Upplýsingar um hvernig bréf voru send og hvenær þau bárust
voru mikilvægur hluti af bréfaskrifum þessa tíma, án efa vegna þess
hve samgöngur voru erfiðar og ferðir strjálar. Bréf kvennanna á
Hallfreðarstöðum hefjast yfirleitt á þökkum fyrir kærkomin og
langþráð bréf frá Páli og því næst upplýsingum um hvenær og
hvernig þau bárust. Mamma skrifar til dæmis 10. janúar 1824:
Stutt eptir þad eg skrifadi þier fekk eg brief er þú hafdir sent til
nordurlands med Isfjardar mannin[um] og nu annad firir 2 dögum
med tekid er þu hafdir med postinum sent þacka eg þier hiartanlega,
med postferð þeirri er hedan vard um Jolaföstu komuna skrifadi eg
þer sedil, er eg þikist vita ad en nú muni liggia í nordurlandi, og mun-
irdu ei fa hann fir en þennan sedil, i hann limdi ég þad eg þá mundi
sídan hefur fátt til frétta borid…27
Að einhverju leyti er þessi nákvæma upptalning til þess að skrásetja
þau bréf sem hafa verið skrifuð og send og komust e.t.v. ekki öll til
skila. Meðferð á pósti gat verið slæm og póstar lentu í hrakningum
þar sem bréf blotnuðu og jafnvel eyðilögðust. Þau komu stundum
uppbrotin til viðtakenda og þegar þau voru send með óvæntri ferð,
í vasa einhvers en ekki pósttösku, var aldrei að vita hvað gerðist.
Í nýlegri rannsókn á bréfaskrifum almennings í Bretlandi á átj-
ándu öld bendir sagnfræðingurinn Susan Whyman einmitt á að
fólk, einkum lægri stéttirnar, hafi verið mjög upptekið af því hvernig
gekk að koma bréfum til skila og hvaða leiðir hafi verið hentugastar
til bréfasendinga. Á sama tíma var verið að byggja upp póstþjón-
ustuna (Royal Mail) í Bretlandi en samspil hennar og bréfaskrifta er
öðrum þræði rannsóknarefni Whyman. Burðargjöld voru há fyrstu
áratugina og almenningur nýtti því einnig aðrar og óformlegri
leiðir.28 Á Íslandi bættust við vegleysur og strjálar ferðir sem gerðu
óformlegu leiðirnar jafnvel enn mikilvægari.
kvennabréfin á hallfreðarstöðum 67
26 Lbs. Lbs. 2411 a 4to. Malene Jensdóttir til Páls Pálssonar sumardaginn fyrsta
1819.
27 Lbs. Lbs. 2411 a 4to. Malene Jensdóttir til Páls Pálssonar 10. janúar 1824.
28 Susan Whyman. The Pen and the People. English Letter Writers 1660–1800
(Oxford: Oxford University Press 2011 [2009]), bls. 64 o. áfr.
Saga haust 2013 NOTA_Saga haust 2004 - NOTA 23.6.2020 15:04 Page 67