Saga


Saga - 2013, Blaðsíða 210

Saga - 2013, Blaðsíða 210
febrúar 1851 (bls. 59–60). Hann var þá hjá Jóni eyjólfssyni í Svefneyjum ásamt tveimur öðrum piltum, en ekki er ljóst hvort þetta er úrval eða allt sem hann skrifar um námstímann. Næst er fjallað um smíðaefni og aðferðir allt frá miðöldum, ekki síst endurvinnslu með bræðslu og broti en líka aðrar aðferðir, smíða verkstæði og áhöld (bls. 83–129). Allmörg dæmi eru nefnd, en eins og höfundur sjálfur segir „nánast af handahófi“ (bls. 86). Greinargóð lýsing á víravirki eftir Dóru Jónsdóttur frá 1982 er birt í heilu lagi (119–121) og önnur eftir Sigurð Þorsteinsson um gyllingu frá 1781 (127–128). Hefði mátt birta fleiri slíkar um einstök atriði og má nefna að getið er útskýringar á „forsilfringu“ eftir Jóhann Arngrímsson sem ekki er rædd frekar (bls. 129). Meginhluti bindisins tekur fyrir tegundir gripa og fyrst þá flóknustu, það er kirkjusilfur, allt frá miðöldum (bls. 133–157) fram yfir siðaskipti og næstum því að nútímanum (bls. 161–225), með langri skrá yfir þekkta kaleika smiði í stafrófsröð (bls. 168–200), annarri yfir bakstursöskjusmiði (bls. 204–211) og þriðju yfir minningarskjaldasmiði (bls. 220–223), að talsverðu leyti sömu menn. Tekur fróðleg umfjöllunin mið af þekktum gripum þeirra. Næst er kvensilfur á búningum og segir strax í upphafi að silfurbúnaður karla sé „lítt umtalsverður“ (bls. 229), þannig að örstutt yfirferð er látin duga (bls. 267–269). Farið er kerfisbundið af einni tegund á aðra: höfuðbúnaður, laufaprjónar, skúfhólkar, húfuprjónar, eyrnalokkar, millur, reimar og reima - nálar, belti, svuntuhnappar og samfelluhnappar, svuntupör og krókapör, hnappar, brjóstnælur, fingurhringar og armbönd (bls. 229–275). Í næsta kafla er borðbúnaður tekinn sömu tökum: matskeiðar og teskeiðar, súpuskeiðar, sósuskeiðar, rjómaskeiðar, sykurskeiðar, sultuskeiðar og sykur tangir, gafflar og hnífar, vínstaup, fiskspaðar og kökuspaðar, servíettu hringir, púnsskeiðar og tarínur (bls. 279–315). enn eru taldir skeiðasmiðir og nú fyrst þeir sem fæddir voru á 18. öld (bls. 286–290) og síðan á 19. öld (bls. 291–300), án þess að beinlínis séu færð rök fyrir slíkri tvískiptingu, því ekki gætir afgerandi þróunar í skeiðagerð og til dæmis lifði Guðmundur Sigmundsson í Geitdal í Skriðdal (1787–1863) litlu skemur en Björn Magnússon í Gvendareyjum (1809–1866). Súpuskeiðasmiðum er raðað í stafrófsröð (bls. 304–306) og vín- staupasmiðum líka (bls. 310). eftir þetta verður umfjöllun ágripskenndari og fyrst lýst ýmsum smíðisgripum á borð við innsigli, tóbaksílát, bókarspjöld og stafhnúða (bls. 319–337) en síðan reiðtygjum (bls. 341–345), sem reyndar voru einkum skreytt látúni. Loks er leturgröftur og aftur vikið að ólíkum tegundum silfurgripa (bls. 349–357). Farandsalar fá sérstakan kafla en hefðu passað betur í fyrsta hluta bókarinnar (bls. 360–363) og sömu- leiðis kafli um gullsmíðar í seinni tíð (bls. 367–385), enda margt komið fram þar að lútandi í greinargerð fyrir einstökum gripum og smiðum. Í þessum kafla skjóta upp kollinum að nýju morgun gjafir frá síðari hluta 18. aldar (bls. 373–374), sem að hluta til er endur tekið efni frá því nokkru framar (bls. 284), en vissulega eru ófá ný dæmi og yngri. Á fyrri staðnum eru beinar tilvitnanir skáletraðar en innan gæsalappa á þeim síðari. eins er í þessum ritdómar208 Saga haust 2013 NOTA_Saga haust 2004 - NOTA 23.6.2020 15:04 Page 208
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170
Blaðsíða 171
Blaðsíða 172
Blaðsíða 173
Blaðsíða 174
Blaðsíða 175
Blaðsíða 176
Blaðsíða 177
Blaðsíða 178
Blaðsíða 179
Blaðsíða 180
Blaðsíða 181
Blaðsíða 182
Blaðsíða 183
Blaðsíða 184
Blaðsíða 185
Blaðsíða 186
Blaðsíða 187
Blaðsíða 188
Blaðsíða 189
Blaðsíða 190
Blaðsíða 191
Blaðsíða 192
Blaðsíða 193
Blaðsíða 194
Blaðsíða 195
Blaðsíða 196
Blaðsíða 197
Blaðsíða 198
Blaðsíða 199
Blaðsíða 200
Blaðsíða 201
Blaðsíða 202
Blaðsíða 203
Blaðsíða 204
Blaðsíða 205
Blaðsíða 206
Blaðsíða 207
Blaðsíða 208
Blaðsíða 209
Blaðsíða 210
Blaðsíða 211
Blaðsíða 212
Blaðsíða 213
Blaðsíða 214
Blaðsíða 215
Blaðsíða 216
Blaðsíða 217
Blaðsíða 218
Blaðsíða 219
Blaðsíða 220
Blaðsíða 221
Blaðsíða 222
Blaðsíða 223
Blaðsíða 224
Blaðsíða 225
Blaðsíða 226
Blaðsíða 227
Blaðsíða 228

x

Saga

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Saga
https://timarit.is/publication/775

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.