Andvari - 01.01.2019, Page 27

26 HJALTI HUGASON ANDVARI
stað Norðurlands en með því gerðist hann mikilvirkur í safnaðarupp-
byggingu áratugum áður en það hugtak ruddi sér til rúms.
Forsaga og upphaf starfs
Kirkja reis fyrst á Akureyri að undangengnum bænarskrám íbúanna
og konungsúrskurðum frá 1851 og 1860. Var hún vígð snemmsumars
1863 eða ári eftir að Akureyri fékk kaupstaðarréttindi í síðara sinn-
ið. Samtímis var kirkja að Hrafnagili í Eyjafirði lögð af.80 Árið 1880
fluttist prestsetur einnig „ofan eftir“.81 Lögmannshlíðarsókn var svo
lögð til Akureyrar í áföngum 1880 og 1884.82 Ýmsir merkir prestar
höfðu þjónað þessu tiltölulega nýja prestakalli er Pétur hóf þar störf.
Þar ber hæst þjóðskáldið Matthías Jochumsson (1835–1920) en hann
tók við kallinu 1886 og þjónaði til 1899 er honum var veitt lausn frá
embætti með heiðurs- eða skáldalaunum úr landssjóði, þá 64 ára að
aldri.83 Þá má og nefna Geir Sæmundsson (1867–1927) en hann varð
fyrsti vígslubiskup Hólabiskupdæmis hins forna er það embætti var
stofnað 1909.84 Þá var Geir lengi annálaður fyrir fagra söngrödd og fór
enn sögum af henni í æsku greinarhöfundar áratugum eftir lát Geirs.
Friðrik J. Rafnar (1891–1959) tók svo við kallinu 1927 og þjónaði þar
til honum var veitt lausn frá prestsembætti 1954. Hann varð vígslu-
biskup 1937.85 Skilið var milli sóknanna að nýju og sérstakt prestakall
stofnað „fyrir utan á“, þ.e. í Glerárhverfi, þegar Pétur tók við biskups-
embættinu.86
Friðrik J. Rafnar var um miðjan sextugsaldur um það leyti sem
Pétur kom frá Ameríku og hóf að svipast um eftir starfsvettvangi til
framtíðar. Hann var einnig orðlagður fyrir starfsorku og því litlar líkur
á að Akureyri losnaði í bráð.87 Veður geta þó skipast skjótt í lofti. Í árs-
byrjun 1947 var Friðriki veitt ársleyfi frá störfum sökum heilsubrests.
Kallaði hann Pétur sem aðstoðarprest sinn fyrir það tímabil, var hann
vígður til þess hlutverks í febrúar og tók þegar til starfa.88 Um nokk-
urra ára skeið hafði þá verið rætt um að þörf væri fyrir viðbótarprest í
hinu fjölmenna prestakalli og verið uppi hugmyndir um að hann yrði
staðsettur í Glerárþorpi sem svo nefndist þá. Þótti hagkvæmt að hann
hefði þjónustuskyldu við kirkjurnar í Lögmannshlíð og Glæsibæ auk
Akureyrarkirkju.89 Með lögum frá 1948 var svo ákveðið að eftirleiðis
skyldu tveir prestar þjóna kallinu, þó án þessara breytinga og var hið
nýja embætti auglýst laust til umsóknar.90 Var Pétur eini umsækjand-
inn, var kjörinn sóknarprestur og skipaður frá 1. júlí þá um sumarið.91