Andvari - 01.01.2019, Síða 73

72 HJALTI HUGASON ANDVARI
með fjölþættu safnaðarstarfi. Séra Pétur Sigurgeirsson var farsæll í biskups-
embætti og naut verðskuldaðs trausts innan kirkju sem utan. Góðvild hans var
smitandi og eldmóður hans fyrir málstað Jesú Krists ekki síður, trúareinlægni
hans snerti hvern sem kynntist honum og ljúflyndi hans kom frá hjartanu.
Samhent leiðsögn biskupshjónanna átti sinn þátt í að efla virðingu kirkjunnar
í íslensku samfélagi meðan séra Pétur gegndi embætti biskups Íslands.289
Fáein lokaorð
Það er langsótt að tengja þessa grein við biskupasagnaritun fyrr á tíð.
Að efninu til er hún samt prests- og biskupssaga Péturs Sigurgeirssonar.
Að formi til er hún sýslulíf þar sem hún rekur einkum opinber störf
sögupersónunnar en fjallar ekki um innra líf hennar eins og gert var í
upplitningarlífi sem skýrði frá andlegu lífi hennar.
Þegar augum er rennt yfir prestssögu Péturs blasir við að hann hafði
mikla sérstöðu í prestastétt á sinni tíð, en þá fór hann í fararbroddi
fyrir þeim sem fluttu íslensku sveitakirkjuna á mölina og jafnframt inn
í nútímann. Í stað embættis- og stofnunarkirkju vildi hann byggja upp
starfs- og safnaðarkirkju. Hann vildi að kirkjan væri samkomustaður
sem væri öllum opinn og þar sem allir væru myndugir í fjölbreyttu
safnaðarstarfi. Pétur stundaði safnaðaruppbyggingu á Akureyri á ár-
unum eftir síðari heimsstyrjöldina, mörgum áratugum áður en hún
varð til sem mótað verkefni í kirkjum heims með skilgreind markmið
og starfsaðferðir. Uppskeran af starfi hans varð fjölþætt og ríkuleg.
Það vakti athygli og skapaði honum ímynd sem án efa hefur valdið
mestu um að hann var kallaður til aukinnar þjónustu í kirkjunni sem
vígslubiskup og síðar biskup. Vissulega hafði hann sérstöðu. Hann
hafði kynnst kirkjustarfi vestanhafs og gat sótt hugmyndir þangað í
stórum stíl. Það var þó ekki nóg. Til þess að ná þeim árangri sem
honum tókst hefur þurft áræði, dugnað og heilmikla þolinmæði ásamt
starfsþreki og þeim hæfileika að hrífa aðra með sér.
Hér verður litið svo á að „20. aldar biskupar“ á Íslandi hafi verið
sex. Hallgrímur Sveinsson sem sat í embætti til 1908 innti meiri hluta
biskupsþjónustu sinnar af hendi á 19. öld og telst hér til hennar. Karl
Sigurbjörnsson þjónaði á hinn bóginn lengur á 21. öld en á þeirri 20.
Tveir þessara biskupa voru konungsskipaðir en fjórir kjörnir. Báðir kon-
ungsskipuðu biskuparnir, Þórhallur Bjarnarson og Jón Helgason, voru
sóttir til akademíunnar. Því máli gegndi einnig um tvo af þeim kjörnu,