Andvari - 01.01.2019, Qupperneq 90

ANDVARI JÓN ÁRNASON, ÆVI OG STÖRF 89
Forngripavörður
Jón bað fólk einnig að senda forngripi til forngripasafnsins en hann átti
nokkurn þátt í því að Forngripasafn Íslands var stofnað árið 1863. Þann 24.
febrúar það ár færði Jón Árnason stiftsyfirvöldum bréf frá Helga Sigurðssyni
(1815–1888) á Jörfa í Kolbeinsstaðahreppi þar sem hann býðst til að gefa
Íslandi 15 gripi með þeirri ósk „að þeir verði fyrsti vísir til safns íslenskra
fornmenja“ en íslenskir forngripir höfðu áður mikið verið fluttir úr landi.
Gjöfin var þegin og Jóni Árnasyni falin umsjón safnsins, en hálfu ári seinna
fékk hann að ráða Sigurð Guðmundsson (1833–1874) málara sem annan um-
sjónarmann. Sigurður hafði fyrstur sett fram hugmynd um stofnun forn-
gripasafns árið 186213 og var í raun forstöðumaður safnsins þar til hann lést
1874.14 Jón gegndi starfi forstöðumanns til ársins 1881 en það var ekki fyrr
en 1911 sem nafni safnsins var breytt í Þjóðminjasafn Íslands.
Biskupsritari
Það var árið 1856 sem Jón gerðist skrifari biskups. Í því starfi gekkst hann
fyrir því að biskup sendi öllum prestum og próföstum landsins bréf þar sem
farið var fram á að þeir létu gera skrá yfir allar bækur eldri en frá 1781 sem
til væru í sóknum þeirra.15 Þessar skrár eru nú varðveittar í handritasafni
Landsbókasafns Íslands – Háskólabókasfns en þær hafa vafalaust gefið Jóni
góða yfirsýn yfir fágætar bækur og hjálpað honum við bókaöflun bæði fyrir
safnið og sjálfan sig. Starfi biskupsskrifara gegndi Jón til ársins 1867 þegar
hann gerðist umsjónarmaður við latínuskólann.
Umsjónarmaður
Í starfi umsjónarmanns Lærða skólans í Reykjavík fólst bæði bókavarsla og
umsjón með nemendum sem bjuggu í skólanum auk þess sem nú myndi
vera kölluð fjármálastjórn.16 Þessu starfi gegndi Jón til ársins 1879, er
það var lagt niður, en þá sendu íslenskir námsmenn í Kaupmannahöfn
honum fallegt ávarp sem sýndi virðingu þeirra og þakklæti.17 Jón gegndi
einnig bókavörslu og öðrum störfum fyrir Reykjavíkurdeild Hins íslenska
bókmenntafélags en þeim störfum hefur hann sinnt í frítíma sínum eins og
þjóðsagnasöfnuninni. Af bréfum sem Jón fékk frá vinum sínum erlendis,
aðallega í Skotlandi, má sjá að hann hefur stundum verið að hugsa um að