Andvari - 01.01.2019, Page 155

154 GERÐUR STEINÞÓRSDÓTTIR ANDVARI
og túlkað hana í þjóðernislegum anda til að renna stoðum undir forystuhlut-
verk Svía meðal þjóða.
Á öðrum fundi okkar Guðvarðar rétti hann mér ljósrit af fyrirlestri eftir
kanadíska fræðikonu, Patricia A. Baer, sem hún flutti í Uppsölum 2009 á
alþjóðlegri sagnaráðstefnu. Þessi fyrirlestur opnaði mér sýn í fleiri áttir.
Baer fjallar um teikninguna í Uppsala-Eddu og átta endurgerðir henn-
ar. Megináherslan er á fjórar myndir eftir Jakob Sigurðsson í Kirkjubæ í
Hróarstungu á Austurlandi, en þær finnast í þremur pappírshandritum sem
hann ritaði og lýsti 1760–1765.
Vorið 2012 skilaði ég ritgerð í námskeiðinu „Myndlist á miðöldum“ þar
sem megináherslan var á handrit Uppsala-Eddu og túlkun teiknarans á frá-
sögn Snorra. Kennari minn, Æsa Sigurjónsdóttir, hvatti mig til að halda
rannsókninni áfram og kanna endurgerðir teikningarinnar.
Handritin, sem voru til umfjöllunar, eru geymd á fimm bókasöfnum í fjór-
um löndum, á Háskólabókasafninu í Uppsölum, á Bodleian Library í Oxford,
í Svarta demantinum í Kaupmannahöfn, Þjóðarbókhlöðunni í Reykjavík og
Stofnun Árna Magnússonar í íslenskum fræðum í Reykjavík. Ennfremur
voru til umfjöllunar þrjár prentaðar bækur sem komu út í Uppsölum og hér
verður fjallað um.
Ég tók þá ákvörðun að ferðalög yrðu hluti rannsóknarvinnunnar; að fara
á söfnin þar sem handritin eru geymd, handfjatla þau og skoða, þótt þau
séu aðgengileg í tölvutæku formi. Haustið 2013 skilaði ég ritgerð til B.A.
prófs ásamt heimildaskrá og tuttugu og átta myndum. Titill ritgerðarinnar
er „Teikning í Uppsala-Eddu og átta endurgerðir hennar. Lýsing, túlkun og
samanburður.“
Í þessari grein er birt brot úr ferðasögu en meginefnið er túlkun þriggja
sænskra fræðimanna á teikningunni sem finna má í bókunum sem prentaðar
voru í Uppsölum á 17. öld. Tilvitnunum hefur verið breytt til nútímamáls.
Ferð til Uppsala
Það var bjartan vordag, 13. apríl 2012, sem ég gekk inn á Háskólabókasafnið
í Uppsölum, Carolina Rediviva. Ég hafði verið sendikennari í Uppsölum
fyrir rúmum tuttugu árum. Þá hafði yfirmaður handritadeildar, Carl-Otto
von Sydow, boðist til að sýna mér Uppsala-Eddu, Codex Upsaliensis. Hann
leiddi mig niður í handritageymsluna, opnaði bókina þar sem teikningin var
og rétti mér. Hafði þetta verið fyrirboði þess að ég var komin hingað aftur?
Uppsala-Edda var ekki lengur í geymslu heldur á grunnsýningu á bóka-