Andvari - 01.01.2019, Síða 162

ANDVARI UPPSALA-EDDA 161
hverja mynd í sérstökum kafla í bókinni. Endurgerða teikningin af Ganglera
frammi fyrir konungunum þremur er merkt með rómverskri tölu. Umhverfis
hana eru innsigli og skjaldarmerki, sjö talsins, merkt rómverskum tölum. Á
þeim flestum eru þrjár kórónur en einnig ljón með kórónu.
Teikningin er mjög lík endurgerð Verelius, hefur sólartáknið en texta er
alveg sleppt. Hún er dregin fáum dráttum, nánast aðeins útlínur. Skorið er
neðan af fótleggjum Ganglera við ökkla, broddstafnum og klæðafaldi Friggjar.
Í nágrenni við Uppsali var steinn, Morasten. Þar sóru konungar eiða til
forna og þjóðin hyllti þá. Á steininn var grafin hin þrefalda kóróna.

Ladulås
var fyrsti konungur Svía til að nota kórónurnar þrjár í innsigli sínu. Í valda-
tíð Magnus Eriksson um 1350 urðu kórónurnar þrjár tákn konungsríkisins
Svíþjóðar og í tíð Karls Knutsson Bonde um 1440 bættust tvö ljón í skjaldar-
merkið. Þannig hefur skjaldarmerki Svíþjóðar litið út síðan. Það var Gustav
II. Adolf, sem komst til valda 1611, sem lagði af þennan forna sið.

Í bók
Schefferus má sjá teikningu af Morasten eða hugmynd Schefferus um hann.
Konungshöllin í Stokkhólmi á rætur að rekja til varðturns sem byggður
var á Hólminum á 12. öld og kallaðist Þrjár kórónur, Tre Kronor. Í kring-
um turninn byggðist upp glæsilegt virki sem varð konungshöll í tíð Gustavs
Vasa. Nafn turnsins færðist yfir á höllina, Slottet tre Kronor. Þar var einnig
stjórnsýsla ríkisins á stórveldistíma Svíþjóðar. Höllin brann árið 1697 og nú-
verandi konungshöll var reist á grunni hennar.
Kórónurnar þrjár urðu að ágreiningsefni milli Svía og Dana. Schefferius
benti á að kórónurnar á teikningunni í Uppsala-Eddu væru sömu gerð-
ar og í skjaldarmerki Svíþjóðar. Rætur þeirra mætti rekja til heiðni, tíma
Uppsalakonunganna sem hefðu þegið guðlegt vald sitt frá goðunum þremur
sem birtist í kórónunum á teikningunni í Uppsala-Eddu.

Vagga menningarinnar
Olaus Rudbeck (1630–1702) var afburðamaður. Hann var vísindamaður og
fræðimaður með ríkt hugmyndaflug. Um skeið var hann rektor Háskólans
í Uppsölum, rector magnificus. Þjóðernisandinn náði hámarki í verki
Rudbeck, Atland eller Manheim og fylgdi verkinu Atlas.
Atland kom út í fjórum bindum á árunum 1679–1702 og er alls 3000 blað-
síður. Í verkinu sýndi Rudbeck fram á að Svíþjóð væri hin glataða Atlantis
og vagga heimsmenningarinnar. Hann lét endurgera teikninguna mjög í anda
Verelius með sólartákninu. Þeir félagar héldu því fram að Hofið í Uppsölum
væri upphaflega hof Apollos, sólarguðsins, en síðan hof Óðins, Þórs og
Friggjar. Schefferus hafnaði hins vegar tengslum við grískan og rómversk-