Úrval - 01.06.1959, Blaðsíða 15

KlNVERSKA KOMMÚNAN 1 TVENNSKONAR LJÓSI
ÚRVAL'
kommúnunum? I hvert skipti
gat ég valið um, hvaða þorp ég
vildi heimsækja, og ég hafði
nokkrar klukkustundir til um-
ráða, svo að ég gat farið í íbúð:
arhús, skóla og matskála. I
kommúnu T spurði ég t. d. aldr-
aðan bónda, hvort honum hefði
ekki fallið þungt að missa
einkaeign sína, landsskikann og
búpeninginn.
„Hér er vinnan of erfið og
vinnutíminn of- langur til að
hægt sé að reka einkabú jafn-
hliða,“ svaraði hann. Og þegar
eg spurði, hvað hann ætti eftir
af eignum sínum, svaraði hann:
„Húsið mitt, garðinn, trén og
alifuglana.“
I hverju þorpi, þar sem ég
kom, var vöggustofa, barna-
heimili, barnaskóli og nokkrir
matskálar, svo að konurnar gátu
farið út að vinna og tvöfaldað
þannig tölu verkafólks.
Ég sá engin merki þess, að
fjölskyldulífið væri í molum.
Fjölskyldan svaf eins og venju-
lega í einu og sama rúminu, og
mér finnst ótrúlegt, að sam-
eiginleg matreiðsla spilli í
nokkru ástúðlegu sambandi for-
eldranna við börnin.
I öllum þrem kommúnunum
voru blátt áfram hundruð mat-
skála af ýmsu tagi. I einu þorp-
inu sá ég, að einungis hrísgrjón-
in voru soðin sameiginlega, hver
fjölskylda hafði þar með sér
kjöt og grænmeti að heiman;
á öðrum stað var allur matur
sameiginlegur og ekki borgað
fyrir neitt.
Ég gat heldur ekki séð, að
nein bylting hefði átt sér stað
í útfararsiðum. Raunar voru
engar trúarstofnanir opnar í
þeirn kommúnum, er ég heim-
sótti. En þegar ég spurði um þá
látnuð, var mér sagt, að greftr-
un væri enn í tízku, þó að lík-
brennsla færi ört vaxandi.
Við þessa frásögn mína af
því, sem ég sá með eigin augum,
langar mig til að bæta nokkr-
um atriðum úr samtali, er ég
átti við háttsettan embættis-
mann í áætlunarnefnd ríkisins,
þegar ég kom aftur til Peking.
Er ég spurði hann, hvort þeir
hefðu séð kommúnurnar fyrir
og skipulagt þær, svaraði hann,
að síðastliðið vor hefði enginn
haft hugmynd um, að þessi
hreyfing væri í uppsiglingu.
Hún hafði byrjað í Honan-
fylki, og Mao forseti hafði far-
ið þangað til að kynnast mál-
inu af eigin raun. Það var
skrifað um kommúnurnar í
blöðin, og eins og oft vill verða
í Kína, breiddust fréttirnar eins
cg eldur í sinu úr einu hérað-
inu í annað og allir vildu gera
það sama á nákvæmlega sama
tíma.
„Okkur tókst ekki að fylgj-
a.st með þróuninni í kommúnun-
um,“ hélt hann áfram, „en nú
erum við að vinna að betri
skipulagningu. Strax og við
höfum komið upp öflugum ný-
tízku iðnaði, skulu sveitirnar
11