Úrval - 01.06.1959, Blaðsíða 29

Úrval - 01.06.1959, Blaðsíða 29
ANDI OG EFNI ÚRVAL vandamáflið öðrum tökum. Við þurfum ekki, þegar öllu er á botninn hvolft, að taka gildan þennan greinarmun á skoðanda og hlut. Hann hefur hagnýtt gildi og í vísindum er hann ó- missandi sem hjálpartæki; en í heimspeki telur Schrödinger að varpa eigi honum fyrir róða. Vísindamenn komast ekki í vandræði þó að þeir reikni með þessum greinarmun á sínu sviði; eða ekki fyrr en þeir fara að draga uggvænlegar þekkingarfræðilegar ályktanir af óleystum vandamálum sín- um. Með þessu er þó ekki sagt, að vísindamaðurinn eigi að haída sér við lest sinn; Schröd- inger er tæplega þannig settur að hann geti krafizt slíkrar einskorðunar. En það merkir, að eðlisfræðingurinn verður að temja sér meiri skýrleik í hugs- un, verður að gera sér Ijóst, að sundurlausar tilgátur á einu sviði gefa ekki endilega tilefni til að draga gildar ályktanir á öðru sviði. Schrödinger orðar þetta svo: „Það eru sömu frum- efni sem eru efniviður huga míns og heimsins. Hið sama á við um sérhvern annan hug og heim hans, þrátt fyrir ómælan- lega gnótt „víxlakynna" þeirra í milli. Heimurinn er mér gef- inn aðeins einu sinni, ekki einn scm er til og annar sem ég skynja. Skoðandi og hlutur eru eitt. Það er ekki hægt að segja, að nýlegar eðlisfræðitilraunir hafi máð út markalínuna milli þeirra, því að sú markalína hef- ur aldrei verið til.“ Ég held það verði tæplega sagt, að Schrödinger hafi lagt traustan og öruggan skerf til vísindanna um hugann. Hann er gamaldags í sumum skoðun- nm sínum; hugmyndum hans hættir til að leka og renna sam- an; hann er stundum ákafur þegar betur færi að hann væri skýr, því miður. Samt hefur hann gefið okkur verðmæta hluti, sem standa munu af sér árásir vísindamanna og heim- spekinga. I því sem hann hefur skrifað eru fólgin verðmæti, sem eru jafn afdráttarlaus og raunveruleg og erfitt er að skil- greina þau. Það vottar hvergi fyrir tilgerð. Gáfur hans eru frábærar, en þær eru yljaðar heitu hjarta. Hann blygðast sín ekki fyrir að vera mannlegur. Samt er hann aldrei tilfinn- ingasamur. Hann er eitt með hugmyndum sínum, hann deilir með okkur efasemdum sínum cg knýr okkur til að taka af- stöðu. Það sem mestu máli skiptir í sambandi við hinar ó- leystu spurningar vísindanna er að áliti Schrödinger sú stað- reynd, að þær eru spurningar um náttúruna og tilgang lífsins. Vegna þess að vísindin geta ekki svarað þessum spurningum ein, hefur hann leitað á önnur mið til fanga. Jobsbók segir okkur, að vegir guðs séu ó- rannsakanlegir; að til séu spurningar sem ekki megi bera 25
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116

x

Úrval

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Úrval
https://timarit.is/publication/1841

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.