Úrval - 01.06.1959, Side 70

ÚRVAL
HANN, SEM GENGUR TÓBAKSVEGINN
Búlgaríu, Rúmeníu, Uraguay . . .
og fleirum.”
★
Annars gefa tölur góðar upp-
lýsingar um rithöfundafrægð
Caldwells. Þess er oft getið til
dæmis, að hann varð fljótlega
milljónari fyrir ritstörf sín.
Leikritið ,,Tóbaksvegurinn“
var sýnt samfleytt í sjö ár í
New York og jafnframt um öll
Bandaríkin. Það hefur einnig
verið kvikmyndað. Einungis í
ódýrari útgáfum á ensku hafa
verk hans selst í fjörutíu og
tveim milljónum eintaka. „Dag-
slátta Drottins“ hefur komið út
í átta milljónum eintaka. Cald-
well er undur Ameríku, ómót-
mælanlega mest lesni nútíma-
höfundur landsins, eftir því sem
forleggjari hans skýrir frá.
„Dagslátta Drottins“ hefur nú
verið kvikmynduð og er nú sýnd
víða um heim. Caldwell kveðst
vera ánægður með myndina.
„Dagslátta Drottins“ var
bönnuð 1933, en eftir mikið
málastapp, sem nú heyrir bók-
menntasögunni til, var banninu
aflétt en þó ekki fyrr en helztu
menningarfrömuðir og rithöf-
undar Bandaríkjanna höfðu
veitt Caldwell stuðning sinn.
Mörg fylki hafa hvað eftir ann-
að reynt að banna bækur hans
og „Dagslátta Drottins” er t. d.
enn bönnuð í Massachusetts.
Ég spyr, hvort síðasta skáld-
saga hans, Claudelle Inglish, sé
likleg til að vekja andúðaröldu
hjá vissum hópi manna, sem
gæti orsakað bann. Þá mundi
sagan strax fá byr í seglin.
Caldwell segist varla hafa stigið
fæti út fyrir þröskuldinn í
marga mánuði, meðan hann var
að skrifa Claudelle Inglish.
Hann var fangi í vinnuherbergi
sínu. Þannig vill hann vinna.
„Hefur höfundur þrjátíu
skáldsagna ekki skapað sér
kerfi til þess að stytta vinnu-
tímann ?“
,,Ég held, að samning skáld-
verka feli ávallt í sér nýja
reynslu, nýja erfiðleika til að
glíma við. Þetta er mín skoðun,
og ég á í nákvæmlega sömu
erfðileikunum nú og forðum,
þegar ég var í Maine og glímdi
við orð í sex ár, áður en mér
tókst að fá nokkuð birt eftir
mig. Verst eru stuttu orðin við
að eiga, og svo stafsetningin.
„Lesið þér enn orðabækur?“
„Vinnuherbergi Caldwells er
fullt af þeim,“ segir kona hans.
„Þær eru eftirlætisbækur hans.“
Caldwell segist lengi hafa
elskað orð, merkingu þeirra,
blæbrigði og mátt til að birta
hugsanir. Það er skoðun hans,
að aldrei hafi verið samdar dá-
samlegri bækur en orðabækur,
bækur um orð, þýðingur þeirra
og töframátt.
Stíll Caldwells er laus við alla
mærð, og hann eyðir ekki mörg-
um orðum í lýsingar og sál-
fræðilegar útskýringar. Þeir,
sem lesið hafa smásögur hans,
vita, að hann byrjar formála-
62