Gátt - 2009, Qupperneq 58

58
F R Æ Ð S L U M I Ð S T Ö Ð A T V I N N U L Í F S I N S
G Á T T – Á R S R I T – 2 0 0 9
mið samkomulagsins var m.a. að gera nemendum auð-
veldara að flytjast milli háskóla mismunandi landa og
auka þannig fjölbreytni menntunar.
3. Í apríl 2008 innleiddi Evrópusambandið átta þrepa við-
miðaramma um menntun og prófgráður (European Qua-
lifications Framework, EQF). Þar sem skólakerfi Evrópu-
landa eru ólík er gert ráð fyrir að hvert land búi til sinn
eigin viðmiðaramma sem inniheldur þann fjölda hæfni-
þrepa sem hentar viðkomandi landi. Þessi viðmiðarammi
kallast National Qualification Framework, NQF).
Miðað er við að öll lokapróf í menntun viðkomandi lands séu
skilgreind á hæfniþrep NQF-viðmiðarammans og hæfniþrep
hans tengd þrepum hins evrópska viðmiðaramma, EQF. Í
drögum að stöðuskýrslu Evrópusambandsins og Cedefop frá
því í september 2009 kemur fram að stór hluti Evrópuland-
anna er þegar byrjaður að vinna að gerð NQF en einungis
fjögur lönd hafa innleitt hann að fullu, þ.e. Írland, Malta,
Bretland og Frakkland. Mikil þróun hefur verið síðan í apríl
2008. Flest löndin miða við að þeirra NQF muni samanstanda
af átta hæfniþrepum en sum miða við fleiri eða færri þrep.
Aðildarlönd Evrópusambandsins og EFTA eru hvött til að
tengja NQF við EQF í síðasta lagi árið 2010 (hægt að draga
til 2011) og miðað er við að öll ný próflok og prófgráður,
sem verða til í hverju landi frá og með 2012, tengist sjálf-
krafa EQF. Í september 2009 luku fyrstu tvö löndin við tengi-
vinnuna og gáfu út niðurstöðuskýrslu til Evrópusambandsins.
Þetta voru Írland og Malta. Mörg önnur lönd munu fylgja í
kjölfarið og stefna ellefu Evrópulönd á að ljúka tengivinnunni
árið 2010, Ísland þar á meðal, og átta til viðbótar árið 2011.
Í þessari vinnu er mikið lagt upp úr samstarfi hagsmuna-
aðila, gegnsæi við ákvörðun á hvaða hæfniþrepi hvert loka-
próf lendir og skýrri tengingu hæfniþreps við þá þekkingu,
leikni og hæfni sem einkennir hver próflok í framhaldsskóla
og háskóla.
Markmið viðmiðarammanna EQF og NQF eru nokkur:
beina sjónum að þekkingu, leikni og hæfni fólks við lok •
hverrar prófgráðu
hvetja lönd til að endurskoða áherslur skólakerfisins •
með það í huga að
– byggja brýr milli starfsnáms og bóknáms
– opna skólakerfið fyrir óformlegu og formlausu námi
– hvetja til raunfærnimats
auðvelda mat á námi og lokaprófum milli landa og •
greiða þannig fyrir flutningi nemenda og starfsfólks
auðvelda vinnuveitendum, bæði innanlands og utan, að •
fá upplýsingar um hvaða þekking, leikni og hæfni felst í
hinum ýmsu lokaprófum
Ólafur Grétar Kristjánsson, sérfræðingur í menntamálaráðu-
neytinu, skrifaði í Gátt um viðmiðaramma Evrópusambands-
ins EQF árið 2006 og þjóðlega útfærslu hans NQF árið 2008.
Hér á eftir er notuð styttingin IS-NQF um íslenska útfærslu
á NQF, þ.e. íslenskan viðmiðaramma um próflok. Eins og
kemur fram hér á eftir er IS-NQF einungis hluti viðmiða um
íslenska menntun.
V I Ð M I Ð U M Í S L E N S K A M E N N T U N
Í kjölfar nýrra laga um framhaldsskóla, nr. 92/2008, sem
samþykkt voru sumarið 2008, hefur mikil þróun átt sér stað
í uppsetningu og útfærslu viðmiða um íslenskt skólakerfi
(VÍM). Greinar höfundur hefur fyrst og fremst unnið að við-
miðum fyrir framhaldsskólakerfið en gera má ráð fyrir að
vinnan muni víkkast í átt að háskólakerfinu og fullorðins-
fræðslunni. Vert er að hafa í huga að þessari þróunarvinnu er
hvergi nærri lokið og þær upplýsingar, sem hér koma fram,
geta enn tekið breytingum.
Menntamálaráðuneytið leggur áherslu á að þróunarferlið
einkennist af opnu samráði (Open Method of Co-ordination)
þar sem þess er gætt að þróunarvinnan sé unnin samhliða
og í samstarfi ráðuneytis, skólasamfélags og atvinnulífs. Til
að tryggja jafnt aðgengi að upplýsingum og gefa kost á inn-
leggi og athugasemdum í þróunarstarfinu eru drög að við-
miðum, viðmiðarömmum og sniðmátum um námsbrautir og
námskrárgerð birt á vefnum http://www.nymenntastefna.is/
Namskrargerd/.
Viðmið um íslenska menntun er samsafn viðmiða og við-
miðaramma. Neðangreind viðmið og sniðmát hafa verið í
þróun en fleiri eiga eftir bætast við: