Gátt - 2009, Síða 59

59
F U L L O R Ð I N S F R Æ Ð S L A O G S T A R F S M E N N T U N
G Á T T – Á R S R I T – 2 0 0 9
Viðmið um almenna menntun og próflok (IS-NQF)•
Viðmið um þá þekkingu, leikni og hæfni sem einkennir •
mismunandi þrep skólakerfisins
Viðmið um kjarnagreinarnar íslensku, ensku og stærð-•
fræði
Viðmið um starfsmenntun•
Sniðmát að námsbrautum •
Samkvæmt þessu er VÍM ekki einn rammi heldur flókið kerfi
margra ramma, viðmiða og sniðmáta sem jafnframt eru
verkfæri fyrir:
skóla og fræðsluaðila við námskrárgerð og skipulag •
námsbrauta
starfsgreinaráð við gerð viðmiða um starfsnám•
fagaðila við gerð viðmiða um námsgreinar og náms-•
brautir
menntamálaráðuneyti við staðfestingu námsbrautalýsinga•
gerð dæmabrauta•
gæðamat og eftirlit•
o.fl.•
Ný lög um framhaldsskóla gera ráð fyrir að framhaldsskól-
arnir semji námsbrautarlýsingar og sendi þær til staðfestingar
til ráðuneytisins. VÍM er þróað þannig að það nýtist mennta-
málaráðuneytinu við staðfestingarferlið sem og fræðslu-
aðilum við gerð námsbrauta. Samtímis er unnið að þróun
gagnagrunns sem halda á utan um ýmsa þætti staðfestingar-
ferlisins, námsbrautarlýsingar, áfangalýsingar og fleira. Hér
á eftir verður farið í helstu viðmiðaramma framhaldsskólans
eins og þeir líta út í september 2009.
V I Ð M I Ð U M N Á M S B R A U T I R O G
L O K A P R Ó F
Þegar skóli skilgreinir námsbraut skal hann skilgreina hana á
eftirfarandi hátt (sjá mynd 1):
Er námsbrautinni ætlað að skila nemandanum með •
hæfni á þrepi 1, 2, 3 eða 4?
Er námsbrautin skilgreind sem próf til starfsréttinda, •
stúdentspróf eða annað lokapróf?
Námsbraut getur ekki fallið undir próf til starfsréttinda nema
hún veiti nemanda löggild starfsréttindi og námsbraut, sem
skilar nemanda með hæfni á 3. þrepi, getur haft fleiri skilgrein-
ingar en eina, s.s. stúdentspróf og próf til starfsréttinda.
Hér á eftir er gróflega lýst einkennum náms og námsbrauta
sem skila nemendum með hæfni á þrepi 1, 2, 3 eða 4. Við-
mið um hlutfall náms á hæfniþrepum kallast sniðmát um
námsbrautir. Þau eru sýnd á töflum 1, 2, 3 og 4. Vinstri hluti
myndanna (dekkri hlutinn) sýnir hin eiginlegu sniðmát, en
hægri hlutinn er ýmist nánari útskýring eða dæmi. Gert er
ráð fyrir að allir námsáfangar séu tengdir við hæfniþrep og
segir dálkurinn Viðmið um hlutfall námsbrautar til um hversu
stórt hlutfall námsbrautarinnar má lenda á hverju þrepi.
Jafnframt er vísað í nýjar framhaldsskólaeiningar, fein.
Þær eru skilgreindar þannig að eitt námsár, sem mælir alla
ársvinnu nemanda með fullnaðarárangri, veitir 60 fein. Ein
fein. jafngildir u.þ.b. þremur vinnudögum nemanda (6–8 klst.
á dag). Er þá miðað við að árlegur fjöldi vinnudaga nemenda
sé að lágmarki 180 dagar. Nýjar framhaldsskólaeiningar gefa
kost á samanburði og jafngildingu vinnuframlags óháð því
hvort námið er verklegt eða bóklegt og hvort það fer fram
innan skóla eða utan. Vinnuframlag nemenda getur t.d.
verið þátttaka í „kennslustund“ í skóla, óháð kennsluformi,
s.s. bein kennsla, verkleg kennsla eða próftími, starfsþjálfun
utan skólastofnunar, heimavinna, verkefni og önnur vinna
sem ætlast er til að nemandi sinni utan skóla/vinnustaðar.
Markmið með gerð sniðmáta um uppbyggingu náms-
brauta er að:
sýna kröfur ráðuneytis um uppbyggingu námsbrauta•
sýna hvað þarf til að braut skili nemanda á þrepi 1, 2, •
3 eða 4
tryggja, eftir því sem unnt er, að þekking, leikni og •
hæfni nemenda aukist með hækkandi hæfniþrepi loka-
prófs námsbrautar
Mynd 1. Hæfniþrep og tegundir lokaprófa á framhaldsskólastigi
Þrep 1 Þrep 2 Þrep 3 Þrep 4
Önnur loka-
próf
Önnur
lokapróf
Próf til
starfsrétt-
inda
Önnur
lokapróf
Próf til
starfsrétt-
inda
Stúdents-
próf
Viðbótarnám
við
framhaldsskóla