Gátt - 2009, Qupperneq 68

68
F R Æ Ð S L U M I Ð S T Ö Ð A T V I N N U L Í F S I N S
G Á T T – Á R S R I T – 2 0 0 9
Í fyrsta tölublaði Gáttar hófum við umræðuna um merkingu
íðorða á sviði fullorðinsfræðslu. Eins og í öllum öðrum tölu-
blöðum Gáttar munum við velta fyrir okkur nokkrum hugtökum
sem varða viðfangsefni Fræðslumiðstöðvar atvinnulífsins, FA.
Þeir sem þar starfa finna þörf fyrir að hugtök, sem notuð eru
í umræðu um fræðslumál fullorðinna, séu skýrt skilgreind. Því
höfum við fastan þátt hér í ársritinu Gátt þar sem fjallað er um
slík hugtök með það að markmiði að koma af stað umræðum
og ná samkomulagi um heppilega og samræmda notkun
þeirra íðorða sem notuð eru um hugtökin.
Í þessu tölublaði verður þátturinn með aðeins öðru sniði
en hefur verið fram til þessa. Eins og áður eru sett fram ensk
íðorð og tillögur að íslenskum þýðingum og skilgreiningum. Í
þetta sinn eru öll íðorðin af lista yfir eitt hundrað helstu hug-
tök um menntun og þjálfun sem CEDEFOP – starfsmennta-
stofnun Evrópu hefur gefið út á fjölmörgum tungumálum.
Listinn er einkum ætlaður fræðimönnum og öðrum sem fást
við menntun og mótun menntastefnu. Listinn er ekki tæm-
andi skrá hugtaka sem eru notuð af sérfræðingum, heldur er
honum ætlað að innihalda lykilhugtök sem eru nauðsynleg til
þess að bera skynbragð á menntun og þjálfun í Evrópu. FA
gegnir því hlutverki að vera vettvangur samstarfs og umræðu
um fullorðinsfræðslu og kennslufræði fullorðinna. Innan FA
er starfandi hópur sérfræðinga sem stöðugt veltir fyrir sér
heppilegri íðorðanotkun og prófar sig áfram með mismunandi
íðorð. Þar sem umræður um hugtökin þóttu ekki hafa komist
á nægilegt flug var ákveðið snemma á árinu 2009 að setja á
laggirnar svokallaðan hugtakahóp og bjóða til samstarfs sér-
fræðingum frá öllum helstu stofnunum sem koma að málefn-
inu. Hópnum var ætlað að skilgreina hugtök sem varða nám
og menntun fullorðinna. Í hópnum sátu: Ágústa Þorbergsdóttir
frá málræktarsviði Stofnunar Árna Magnússonar í íslenskum
fræðum, Björg Pétursdóttir, menntamálaráðuneyti, Björgvin R.
Andersen, hugtakasafni Þýðingamiðstöðvar utanríkisráðuneyt-
isins, Hróbjartur Árnason menntavísindasviði HÍ, Ólafur Grétar
Kristjánsson, menntamálaráðuneyti auk starfsmanna Fræðslu-
miðstöðvar atvinnulífsins. Fljótlega var ákveðið að styðjast við
lista CEDEFOP – starfsmenntastofnunar Evrópu yfir 100 helstu
hugtök í menntun og þýða skilgreiningar sem þar eru og finna
síðan rétt íðorð á íslensku. Verkefnið naut styrks frá mennta-
málaráðuneytinu til að ráða þýðanda til að snúa skilgreining-
unum yfir á íslensku. Elísabet Gunnarsdóttir þýddi skilgreining-
arnar í listanum og starfaði einnig með hugtakahópnum við
að finna viðeigandi íðorð á íslensku. Verkefninu lauk í byrjun
októbermánaðar og hefur listinn með íslenskum hugtökum og
skilgreiningum verið sendur til menntamálaráðuneytisins.
Hugtakahópurinn hefur ekki alveg lokið störfum. Hóp-
urinn ákvað að hittast aftur að ári til þess að fara yfir hvernig
viðtökur íðorðin hafa fengið. Hafa þau verið tekin í almenna
notkun og hefur verið fjallað á öðrum vettvangi? Þessari
hugtakaumfjöllun þarf síðan að fylgja eftir með því að fá
áhugasama til að tjá sig.
competence færni / hæfni Getan til að beita lærdómi á viðunandi hátt í ákveðnu samhengi (menntun, starfi,
einstaklingsþroska eða fagþróun). Athugasemd: Færni / hæfni á ekki aðeins við um
vitsmunalega þætti (að beita kennisetningum, hugtökum eða almennri þekkingu);
hún nær einnig til starfrænna sviða (sem fela í sér tæknileikni) og siðrænna gilda.
qualification hæfi
a) formlegt hæfi
b) starfskröfur
Hæfi vísar annars vegar til:
a) formlegs hæfis, sem er formleg niðurstaða (skírteini, námstitill) mats og staðfest-
ingar sem fæst með því að viðeigandi aðili segir fyrir um að einstaklingur hafi öðl-
ast fullnægjandi lærdóm og/eða hafi til að bera nauðsynlega færni til að vinna verk
á ákveðnu sviði. Hæfi veitir opinbera viðurkenningu á gildi lærdóms í atvinnulífinu
og varðandi menntun. Hæfi getur veitt lögbundin réttindi til að stunda ákveðna
atvinnugrein (OECD);
og hins vegar
b) starfskrafna, sem eru sú þekking og leikni sem krafist er til að leysa af hendi þau
verk sem felast í ákveðnu starfi (ILO).
Hugtak á ensku: Íslensk þýðing: Merking / skilgreining:
H V A Ð Á T T U V I Ð ?
RITSTJÓRNIN