Úrval - 01.06.1966, Blaðsíða 72

70
ÚRVAL
eins Waura-menn þekkja leyndar-
dóm leirkerasmíðinnar, en ætt-
flokkar við efri hluta Xingu-fljóts
eru margir. Waura-menn hafa
þekkt leyndardóminn frá ómunatíð.
En þessi kunnátta er einnig sorg-
arefni þeirra. Ættflokkarnir í ná-
grenninu kaupa leirmunina af þeim,
en ræningjaflokkar, sem búa lengra
inni í frumskóginum, hafa oft sýnt
sig í að vilja „stela aðferðinni“
með því að ráðast inn í þorpið að
næturlagi og ræna konunum. Þessi
hætta vofir stöðugt yfir ennþá, þó
að menningin nálgizt óðfluga og“
milliganga Villas Boas bræðranna
stilli oft til friðar.
Vatna-andinn vill fá sitt — og
engar refjar.
Nú rökkvar og verður hljótt á
torginu. Börn og konur eru setzt
um kyrrt við dyr húsanna. Vatuku
er bezti fiskimaðurinn í þorpinu og
kemur nú berandi með tréstól,
nokkra stóra vindla og glóðarmola.
Hann gengur að grímuhúsinu, þar
sem grímurnar og hinar heilögu
flautur eru geymdar. A eftir hon-
um koma sögumaðurinn Praguai,
Ayumá með góðlega augnsvipinn,
Kraptá bróðir Malakiyauá og aðr-
ir karlmenn þorpsins. Síðast kem-
ur höfðinginn sjálfur. Þeir raða
stólum í hring og sitja fram á kvöld
við að reykja langa vindla.
„Komið og sitjið hjá okkur, Ku-
koi,“ sögðu þeir við mig. Kraho-
Indíánar gáfu mér nafnið Vuvu,
en Vaura-menn virðast eiga erf-
itt með að bera það fram. Hið næsta,
sem þeir hafa komizt framburði
þess er „Kukoi.“
f húsi höfðingjans lifa nokkrar
fjölskyldur og ein kona hefur legið
lengi veik. Hún veslast upp. Indí-
ánarnir halda að illur vatnaandi
hafi stolið „skugga“ hennar eða sál.
Töframaður verður að fara og hitta
vatnaandann og spyrja hvort skuggi
konunnar fái ekki að snúa aftur.
Þetta getur töframaðurinn aðeins
gert í dáleiðsluástandi, en þá eru
vatnaandar sýnilegir mönnum.
Höfðinginn er töframaður (shaman)
þorpsins.
Fimm stórir vindlar liggja fyrir
framan höfðingjann. Hann reykir
þá nú hvern eftir annan á fastandi
maga, andar djúpt að sér og blæs
reyknum frá sér með hvin gegn-
um hálfopinn munninn.
Höföinginn virðist brjálaður í
dáleiðslunni
Nú stirðna andlitsdrættir hans og
svitinn löðrar um háls og enni,
augnalok samanþjöppuð, síðan
rykkir hann sér á fætur, rekur upp
óp og þýtur út í myrkrið. Hann
hverfur niður stíginn að vatninu og
fljótlega heyrum við aftur til hans
hróp, tal og kveinstafi. Síðan birt-,
ist hann aftur og hleypur hálfbog-
inn yfir torgið og inn í hús sitt tZ
sjúku konunnar. Nú er hann ekki
lengur hinn góðlegi og rólyndi for-
ingi, sem ég þekki svo vel, heldur ó-
kunnugt, froðufellandi og æpandi
yillidýr. Hann skríður og haltrar að
rúmi veiku konunnar og strýkur
um líkama hennar. Hann stynur og
dregur þungt andann líkt og væri
hann að berjast við ósýnileg öfl
vatnaandans. Hann snýr sér leiftur-
snöggt að mér fellur á hnén og