Úrval - 01.06.1966, Blaðsíða 77

WAURA-INDÍÁNAR
75
Eins konar skrúðganga, sem í eru
drengir og ungir menn, fer þvert
yfir torgið. Þeir leika á langar
flautur, og hafa skreytt sig með
gulum fjaðrakórónum.
I dimmasta horninu í húsi höfð-
ingjans er hengirúm og þar er veika
konan að deyja. Hún er ekkert ann-
að en skinnið og beinin. Ungu
mennirnir ganga fast að rúminu.
Flaututónarnir deyja út. Sá fyrsti
tekur nú fjaðrakórónuna af höfði
sér og setur hana á höfuð hinnar
deyjandi konu og segir um leið:
„Ég gef þér þessa fjaðrakórónu,
móðir.“ Hið sama gera allir hinir.
Síðan blása þeir vindlareyk yfir
veiku konuna. Nú heyrast sorgar-
kvein og ættflokkurinn safnast
saman við sjúkrabeðinn. Sorgar-
kveinin hækka, þegar veika konan
að lokum gefur upp andann.
Karlmennirnir hafa grafið holu
framan við grímuhúsið. Þar er kon-
an svo grafin, vafin innan í hengi-
rúmið og snýr andlitinu mót austri,
„svo að hún geti daglega séð sólar-
upprásina.“ Kveinstafir ekkju-
mannsins heyrast um allt þorpið.
Hann endurtekur kveinstafi sína
nokkra næstu daga en síðan hættir
hann því.
Fiskarnir kallaðir til baka
Vikum saman hafa verið miklir
þurrkar og sól skinið af heiðum
himni með þeirri afleiðingu að
vatnsborð stöðuvatna og vatns-
falla hefur farið stöðugt lækkandi.
Oft verða fiskimenn að draga báta
sína yfir límkenndan leirinn á upp-
þornuðum farvegum. Nú veiða þeir
ekki lengur með netum, heldur
reyna að veiða einn og einn fisk
með ofnum körfum eða háfum í
þessum grunnu pollum, sem eftir
eru. En að lokum kemur sá dag-
ur að hinn leikni fiskimaður Vat-
uku fær ekki heldur neitt í sína
körfu og allir fiskar virðast flúnir.
Kvöld eitt er samþykkt, að tíma-
bært sé að viðhafa svonefnda pat-
apú-helgisiði til að kalla fiskana
til baka. Karlmennirnir syngja í
grímuhúsinu meðan þeir mála með
skærum litum sporöskj ulagaðar,
flatar spýtur, sem þeir nefna pata-
pú, og eiga að tákna skugga —
eða sálir fiskanna. Hver karlmað-
ur tekur tvo patapú — karlfisk og
kvenfisk og bindur þá með viðar-
tágum við granna staura. Tveir
mannanna taka sér nú sæti á torg-
inu, en allar konur dveljast inni
í húsunum. Síðan sveifla þeir
staurunum, hægt í fyrstu, en síðan
hraðara, hring eftir hring, hærra
og hærra yfir höfði sér. Nú heyr-
ast djúpir suðandi tónar frá hópi
karlmannanna og fara vaxandi, unz
jörðin virðist titra undan taktföstu
fótataki þeirra. Þessar athafnir end-
urtaka sig nokkra næstu daga.
Að lokum segir Praguai sagna-
þulur: „Nú eru fiskarnir á uppleið,
þaðan sem árnar mætast til að
mynda Xingu-fljót. Við höfum
gert eftirlíkingar af skuggum fisk-
anna og stungið nógu lengi til þess
að fiskarnir komi aftur. Nú er
gnægð fiskjar. Einnig er mikið
komið af piquiá.“
Þeir hafa ekki um annað talað
en piquiá dögum saman. Þetta er
safamikill, gulur ávöxtur, sem
Indíánar Xingu-landa borða með