Úrval - 01.06.1966, Blaðsíða 113

HVERJIR TAKA BERLÍN?
111
síma, heyrði svo Churchill segja:
„Jæja, hvað finnst yður“?
Nýi bandaríski forsetinn, sem
hafði verið aðeins 13 daga við völd,
svaraði hiklaust: „Við getum ekki
samþykkt þetta. Það væri óheiðar-
legt, vegna þess að við höfum gert
samninga við Rússa um að semja
ekki sérfrið við Þjóðverja“.
Churchill lýsti yfir samþykki sínu
í flýti. Síðar fór hann eftirfarandi
orðum um mál þetta: ,,Ég sagði Tru-
man, að við værum sannfærðir um,
að uppgjöfin ætti að vera skilyrðis-
laus og að það ætti að vera um að
ræða slíka uppgjöf fyrir öllum þrem
stórveldunum samtímis“. Þegar
Churchill og Truman tilkynntu hvor
um sig Stalin um uppástungu
Himmlers og svar sitt við henni,
þakkaði Stalin þeim báðum fyrir
afstöðu þeirra, og í svipuðum svör-
um gaf hann loforð um, að Rauði
herinn „mundi ekki draga úr sókn-
arþunganum inn í Berlínarborg og
væri slík ákvörðun tekin til trygg-
ingar okkar sameiginlega málstað“.
„Færið mér kampavín“!
Dögum saman hafði Heinrici hers-
höfðingi krafizt þess að fá leyfi til
þess að láta 9. her Busse hershöfð-
ingja hörfa undan, en Hitler hafði
sífellt neitað að gefa út slíka fyrir-
skipun. Nú hafði 9. herinn verið
króaður algerlega af, og rússnesk-
ar sprengjuflugvélar létu sprengj-
um rigna yfir hann nótt sem nýtan
dag. Einu leifarnar, sem eftir voru
af Vislustórhernum, voru nú í raun-
inni 3. bryndrekaher Manteuffels. og
Heinrici vissi, að við því mátti bú-
ast, að skriðdrekar Zhukovs króuðu
hann bráðlega af. Þann 25. apríl
hrigndi síminn í aðalbækistöðvum
Visluhersins í Birkenhain, og Hein-
rici svaraði. Von Manteuffel var
sjálfur í símanum. Rödd hans var
g'rafalvarleg. „Ég verð að fá leyfi
yðar til þess að hörfa frá Stettin og
Schwedt“, sagði hann. „Ég get ekki
varizt lengur".
Sem snöggvast minntist Heinrici
skipunarinnar, sem Hiter hafði gef-
ið helztu hershöfðingjum sínum í
janúar. Samkvæmt henni voru þeir
„persónulega ábyrgir gagnvart Hitl-
er“ og gátu ekki leyft liðssveitum
að hörfa undan né yfirgefa varnar-
stöðvar sínar án þess að tilkynna
Hitler það fyrir fram, svo að hann
gæti sjálfur tekið ákvörðunina.
En Heinrici gaf samt eftirfarandi
svar: „Hörfið undan! Heyrðuð þér,
hvað ég sagði? Ég sagði: Hörfið“!
Hann lagði frá sér taltækið og
stóð þarna hugsandi um stund vegna
þess, sem hann hafði nú gert. Hann
hafði verið í hernum í nákvæmlega
40 ár, og hann vissi ofur vel, hvern-
ig fór um embætti yfirmanna, sem
óhlýðnuðust Hitler. Svo kallaði
hann á æðsta undirmann sinn og
sagði: „Tilkynnið herforingjaráð-
inu, að ég hafi skipað 9. hernum að
hörfa undan".
Keitel hermarskákur frétti að
morgni þess 28., hvað Heinrici hefði
gert. Hann sá undanhaldið með eig-
in augum, er hann ók í gegnum
stöðvar 3. bryndrekahersins. Hann
gerði boð eftir Heinrici og von
Manteuffel í flýti, og þeir hittust
allir þrír þann sama morgun á þjóð-
veginum nálægt Neubrandenburg.
Heinrici var bálreiður. Hann dró