Fróðskaparrit - 01.01.1989, Blaðsíða 32

36
AT FINNA ELLA UPPFINNA TAÐ FØROYSKA
sera livandi, dramatikkur og „víkingaandi“
smæðir seg ikki burtur, ferðamaðurin verður
sanniliga ikki við sviðusoð:
„Besynderligt er det, at færingerne, der ikke
kender til krig og manddrab, elsker grinde-
drab. De kan simpelthen ikke stá for dette
skuespil. Det má være en slags atavisme.
Vikingeánden vágner pludselig til live igen.
Har man set et sádant drab, har man ogsá
fáet et indtryk af, hvordan slaget i Hjør-
ungavág má have formet sig. Det er den
glade, sanseløse kamp. Man ikke blot stik-
ker med spyd. Pá gammel vikingemaner
bruger man ogsá mund. Klassiske sentenser,
velformede kraftsprog rábes fra bád til bád.
De, der er pá land, gár som pá gløder, og
kan næsten ikke styre sig. Hvad skal man
tænke om denne sindige befolkning, nár
man ser en fredelig mand i lyst sommertøj
med spadserestok og stráhat pludselig tage
en kniv mellem tænderne og springe ud i
den blodige sø, svømme rundt og dolke til
højre og venstre.
At grindedrab sá sjælden koster men-
neskeliv er en fuldkommen gáde. Ingen
tager notits af faren, forsigtighed kendes
ikke i en sádan situation. Bádene knuses og
gár til bunds. Men mandskabet har simpelt-
hen ikke tid til at drukne. Det manglede
bare. I et sá løftet øjeblik!"34
Ikki munnu hvørki Pløyen, dr. Jakobsen,
Billa Hansen ella Jørgen-Frantz Jacobsen
hava hugsað um, at grindadrápið í 1980-
árunum skuldi koma at verða so illavorðið,
at føroyingar ikki longur fóru at tora at rópa
grindaboð, fyri ikki at vera fyri mannaróp-
unum í alheimstíðindatænastuni. Fólk um
stóran part av heiminum hava fingið eina
fatan av grindadrápi, sum ikki er okkum til
fyrimunar. Henda áhugaverda spurning fari
eg kortini at lata liggja á hesum sinni. Men
kanska hevur júst ágangurin uttanífrá gjørt
sítt til, at grindadráp verður varðveitt, tí tey
seinastu árini eru nógvar ábøtur komnar,
sum næstan kunnu sammetast við tað, sum
hendi, tá grindareglugerðin fyri fyrstu ferð
kom í gildi í 1832. Tí myndugleikarnir sýndu,
tá rætt skal vera rætt, ikki grindadrápinum
serliga stóran áhuga. Men tann atfinning,
sum vit fáa frá øðrum í sambandi við grinda-
drápið, ger eisini sítt til at ítøkiliggera okk-
ara samleika sum føroyngar.
í hesi ritroynd havi eg roynt at nærkast
einum granskingarevni, sum eg haldi vera
áhugavert. Eg haldi meg ikki hava loyst
nakran spurning í hesum sambandi, men eg
haldi at tað er vert at spyrja, hvat er tað
føroyska við føroyingum í dag. Hvussu
verður tað føroyska gjørt ítøkiligt í smáum
og stórum. Vit kunnu sjálvandi vísa til málið,
dansin, søguna og hvørt av sínum, kanska
eisini til, at vit hava eitt fróðskaparsetur, eitt
útvarp og eitt sjónvarp. Hesir stovnar hava
eins og aðrir stovnar í landi okkara ómeta-
liga stóran týdning fyri áhaldandi skapanina
og varðveitingina av okkara føroyska sam-
leika, hin vegin er tað júst í tí sjálvsagda og
hvønndagsliga at áhugaverdir spurningar
liggja goymdir.